พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์

พระธรรมปิฎก (ป. อ. ปยุตฺโต)

หมวด ว

วจีกรรม

verbal action; deed by word action performed by speech.

วจีทวาร

speech as a door of action; speech-door.

วจีทุจริต

misbehaviour in words; misconduct by speech.

วจีวิญญัติ

verbal intimation; verbal expression.

วจีสังขาร

verbal formation, i.e. Vitakka and Vicara; verbal volition.

วจีสุจริต

good action in speech; good conduct in word.

วรรค

a group; party; chapter of a book.

วรรณะ

1. colour of the skin; appearance; complexion; beauty. 2. caste.

วัจจกุฎี

ดู ถาน.

วัฏฏะ

the round of rebirth; the round of existences; the cycle of rebirth.

วัณณะ

ดู วรรณะ.

วัด

Wat; a monastery; (mis.) temple; temple-monastery.

วัดร้าง

deserted monastery; uninhabited monastery.

วัดราษฎร์

private monastery; community monastery.

วัดหลวง

royal monastery.

วัตถุกาม

objective sensuality; lovely sense-objects; sensual pleasures.

วัตถุมงคล

amulet; talisman; fetish; lucky piece; charm; good-luck charm.

วัตร

duty; service; function; monastic daily routine or service; custom; observance.

วันโกน

Shaving Day; the eve of a Buddhist Holy Day.

วันเข้าพรรษา

the first day of the rains-retreat; beginning of the rains-residence; Rains-Entry Day.

วันปวารณา

the last say of the rains-residence, on which Pavarana ceremony is performed; Pavarana Day.

วันพระ

the Buddhist holy day; Buddhist Sabbath; day of merit-making; observance day.

วันเพ็ญ

the full-moon day.

วันออกพรรษา

the last day of the rains-residence; end of the rains-retreat; Retreat-Ending Day.

วันอุโบสถ

1. ดู วันพระ. 2. observance day; the day on which the Fundamental Rules of the Buddhist monks are recited.

วัย

1. (the three) ages; periods of life. 2. decay; loss.

วัสสูปนายิกา

ดู วันเข้าพรรษา.

วาจา

speech; word; saying.

วาทะ

theory; saying; doctrine; creed.

วายามะ

effort; endeavor; exertion; striving.

วาโยธาตุ

lit. the air-element; motion; the element of motion; vibration.

วิกขัมภนวิมุตติ

deliverance by repression.

วิกัป

to share ownership (of an extra bowl or robe) with another monk.

วิกาล

improper time; wrong time; unseemly hours; afternoon and night.

วิจัย

investigation; (T.) research.

วิจาร

sustained application; discursive thinking; discrimination.

วิจิกิจฉา

doubt; perplexity; scepsis; skepticism; indecision; uncertainty.

วิชชา

knowledge; transcendental wisdom; the Threefold Knowledge.

วิญญัติ

1. intimation; expression. 2. begging; (unlawful) request (for food and other requisites); hinting.

วิญญาณ

consciousness; act of consciousness; (T., mis.) soul, spirit.

วิญญาณัญจายตนะ

the Realm of Infinity of Consciousness; the Realm of Boundless Consciousness.

วิญญูชน

a wise man.

วิตก

initial application; thought conception; thought.

วิตกจริต

the discursive; the ruminating-natured; one of speculative temperament.

วิถีจิต

thought process; process of cognition; a single unit of cognition; different serial processes of cognition; conscious mind.

วินัย

Discipline; the monastic regular; the code of monastic discipline; the rules of discipline of the Order.

วินัยธร

one versed in the Discipline; an expert in the disciplinary code. ดู คณะวินัยธร.

วินัยปิฎก

the Book of Discipline; the Discipline Basket.

วินิบาต

bad falling; place of suffering; perdition; birth of demons.

วิบาก

consequence; effect; result; resultant; fruit.

วิปฏิสาร

remorse; repentance.

วิปริณาม

change; transformation; alteration.

วิปลาส

derangement; perversion; perversity.

วิปัสสนา

insight; intuitive vision; introspection; contemplation; intuition; insight development.

วิปัสสนากรรมฐาน

ดู วิปัสสนาภาวนา.

วิปัสสนาธุระ

the burden of contemplation; obligation of introspection; task of meditation practice.

วิปัสสนาภาวนา

insight development.

วิปากจิต

resultant consciousness; karma resultant.

วิภวตัณหา

craving for self-annihilation; craving for (or attachment to) sensual pleasures connected with the view of nihilism; craving for non-existence.

วิภังค์

“the Book of Divisions”; “the Book of Treatises”; name of the second book of the Abhidhamma Pitaka.

วิมังสา

investigation; reasoning; reflection; examination; testing.

วิมาน

a celestial mansion; fairy-palace.

วิมานวัตถุ

“Stories of Celestial Mansions”; “Stories of the Mansions”; name of the ninth division of the Khuddaka Nikaya.

วิมุตติ

deliverance; emancipation; release; salvation; liberation; freedom.

วิมุตติสุข

Bliss of Emancipation; bliss of freedom.

วิโมกข์

ดู วิมุตติ.

วิรัติ

abstinence; (the three) abstinences.

วิราคะ

detachment; dispassionateness; absence of lust; destruction of passions.

วิริยะ

effort; energy; vigor; endeavor; exertion.

วิริยารัมภะ

application of exertion; stirred up energy; energetic effort.

วิวัฏฏ์

freedom from rebirth; absence of the cycle of existence; Nibbana.

วิวาทาธิกรณ์

legal questions concerning disputes; contention (concerning the Doctrine and the Discipline).

วิเวก

seclusion; solitude; detachment.

วิสังขาร

ดู อสังขตธาตุ.

วิสัชนา

answer; explanation; exposition; elucidation.

วิสัย

1. range; reach; scope; sphere; realm; power; capacity. 2. sense-object.

วิสาขบูชา

Worship on the Full-Moon Day of the sixth lunar month in commemoration of the Buddha’s Birth, Enlightenment and Passing; the Buddhist New Year; the Festival of the May Full Moon.

วิสุงคามสีมา

consecrated boundaries; consecrated area; land-grant boundaries; concessions; a tract of land (now, usu. a small rectangular plot of ground) officially granted to the Singha for establishing the boundaries of the Jurisdiction of a community of monks (now, for consecrating as the site of the Uposatha hall of a monastery).

วิสุทธิ

purity; purification; stage of purity.

วิหาร

1. a dwelling-place (for monks); retreat; monastery; abode. 2. a state of mind; mode of life. 3. (T.) a temple; repository of Buddha images; Buddha-image hall; shrine-hall.

วิหารคด

cloister.

วิหิงสาวิตก

cruel thought; thought of cruelty; thought of violence.

เวจกุฎี

ดู ถาน.

เวทนา

feeling; sensation.

เวทนานุปัสสนา

the contemplation of sensations (or, of feeling); mindfulness as regards feelings.

เวไนย

one who is accessible to instruction; one who is ready to receive the Teaching (of the Buddha); a tractable person; trainable person; teachable person.

เวยยาวัจจะ

service; helpful activity; attention; duty.

เวยยาวัจจมัย

(merit) to be gained through, or connected with, rendering one’s services.

เวร

enmity; hostile action; hatred; revenge.

เวสสะ

ดู แพศย์.

เวสารัชชะ

intrepidity; perfect self-confidence.

เวียนเทียน

ดู ประทักษิณ.

ไวยาวัจกร

a servant; attendant; monk’s agent; one who renders a service; by bursar (of a monastery).



อา-โอ


จีรัง กรุ๊ป    

 ธรรมะไทย