โดยส่วนตัวแล้วเข้าใจว่าการศึกษาพระอภิธรรมนั้นเป็นเรื่องรางการศึกษาพระไตรปิฎก เช่นการศึกษาเรื่องพระอรหันต์แต่ละพระองค์ ธรรมะในหัวข้อต่างๆ เป็นต้น ส่วนการปฏิบัติธรรมเป็นการเจริญสมาธิ อาศัยความเงียบเป็นที่ตั้ง กำหนดการระลึกถงการมีสติตลอดเวลา การไม่ไหลไปตามอารมณ์ สรุปคือการศึกษาพระอภิธรรมเป็นเรื่องราวของการเข้าไปเรียน ส่วนการปฏิบัติธรรมก็คือการเข้าไปทำสมาธิด้วยอริยาบถต่างๆ ถูกต้องอย่างไรช่วยชี้แนะ เนื่องจากโดยส่วนตัวแล้วเราจะเข้าวัดปฏิบัติธรรมเสียส่วนใหญ่ แต่มีพระภิกษุสงฆ์ที่รู้จักได้แนะนำเรื่องการศึกษาพระอภิธรรม ก็ไม่เชิงแนะนำเป็นการสนทนาธรรมกันมากกว่า แล้วส่วนตัวจึงอยากทราบว่าพระอภิธรรมเป็นอย่างไรประมาณนี้

รู้แล้วก็นำมาปฏิบัติครับ


ถ้าเราไม่รู้แล้วก็จะเดินทางไม่ถูกอาจจะหนักไปทางความคิดตัวเองนะครับเกิดอัตาตัวตนขึ้น

การศึกษาเราก็จะได้รู้การป็นไปความไม่ยึดถือความละ

และการที่ท่านได้ปฏิบัติกันมา


การศึกษาพระอภิธรรมเป็นการค้นคว้าทางเอกสารวิชาการ ส่วนปฏิบัติธรรมเป็นการเจริญสติ รวมทั้งสองอย่างนี้จึงไม่แตกต่างกันขึ้นอยู่ที่กาย วาจา ใจ เราว่าสิ่งที่ตั้งใจทำนี้มันไม่ได้เกิดจากอารมณ์แต่เกิดจากใจที่ศรัทธาอย่างแท้จริง


การศึกษาพระอภิธรรมเป็นการศึกษาด้านทฤษฎี ส่วนการปฏิบัติธรรมเป็นการปฏิบัติขัดเกลาจิตใจของตนให้พ้นจากการเป็นทาสกิเลส ความโลภ ความโกรธ ความหลงที่ฝังอยู่ในจิตใจของคนมาเป็นเวลานาน ขณะที่เรามีกิเลสนั้นชื่อว่า เรากำลังปฏิบัติอธรรมอยู่ เมื่อเราเห็นโทษภัยของกิเลส และตั้งใจลดโดยมีการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมของตนเช่นจากคนขี้โกรธ ขี้โมโห มาเป็นคนใจเย็น มีเมตตาขึ้น สิ่งนี้เรียกว่าการปฏิบัติธรรม เปลี่ยนจากคนขี้เหนียวมาเป็นคนให้ทาน เปลี่ยนจากคนขี้เกียจมาเป็นคนขยัน และอื่นๆอีก ธรรมะมีมากให้เราเลือกปฏิบัติตามลำดับขั้นตอน