เรื่องที่ ๑๖ : ทำอย่างไรให้อายุยืน ( ๔ )

"...เวลานี้ก็ยอมรับกันว่า คนแก่ ถ้าไม่ใช้ปัญญา ไม่ใช้ความคิดเสียบ้าง ก็จะแก่เร็ว และสมองก็จะฝ่อ ทางธรรมท่านจึงบอกว่า ต้องมี วิมังสา คือใช้ปัญญา ตรวจตราพิจารณา ไตร่ตรองอย่างมีเหตุมีผล

เวลาพูดถึงปัญญานี้ ต้องระวังอย่างหนึ่ง คืออย่าเอาไปปนกับความคิดปรุงแต่งคิดตามความปรุงแต่ง หมายความว่า คิดไปตามความพอใจ หรือไม่พอใจ เช่นเกิดความขัดใจขึ้นมา ก็คิดไปว่า ทำไมเขาจึงเป็นอย่างนี้ ทำไมเขาไม่เป็นอย่างนั้น อะไรอย่างนี้ คิดไปตาม ความโลภ ความโกรธคือเอา ความโลภ ความโกรธ มาเป็นตัวปรุง ทำให้จิตวุ่นวาย และก็เกิดผลเสีย เช่นมีความเครียดตามมา

แต่ถ้าเราคิดด้วยปัญญาบริสุทธิ์ คือคิดไปตามสภาวะ คิดไปตามความเป็นจริงของสิ่งต่างๆ อันนี้ จะไม่เครียด จะคิดไปแบบสบายๆ กลายเป็นว่า เรามาเล่นกับเรื่องของความเป็นจริงของโลกและชีวิต หรือสิ่งทั้งหลายตามสภาพของมัน แม้จะคิดไปอย่างเป็นงานเป็นการ ก็ไม่ถูกครอบงำ เพราะเราเป็นแต่เพียงผู้มองดู เช่นว่าตรงไหนบกพร่อง จะแก้ไขปรับปรุงอย่างไร ตรวจตราดูไป ใจก็สบาย และสมองก็ได้ใช้ความคิดไป ก็ไม่ฝ่อ นี่คือ วิมังสา รู้จักใช้ปัญญา พิจารณาไตร่ตรอง..."