หลักธรรมนำสุขในยุค 2000
โดย : พระธรรมปิฎก (ป.อ. ปยุตโต)

เรื่องที่ ๒ : การใช้ยศและทรัพย์ของพระเจ้าอโศก


"...ถ้ามีความพร้อมทางวัตถุแล้ว ความพรั่งพร้อมทางวัตถุกลายเป็นปัจจัยให้เราเกิดความประมาทมัวเมา อันนั้นก็เป็นทางเสื่อมแต่ถ้าเอาความพรั่งพร้อมทางวัตถุนั้นมาเป็นอุปกรณ์เสริม ธรรมสร้างสรรค์ความดีงาม ทำประโยชน์ให้ประชาชนอยู่เย็นเป็นสุข มีความสามัคคีกัน ก็กลายเป็นความเจริญงอกงามยิ่งขึ้นไปการกระทำอย่างนี้ ก็เหมือนอย่าง พระเจ้าอโศกมหาราช ตอนที่พระองค์มีอำนาจและกลับพระทัย หันมาประพฤติธรรมแล้ว

พระเจ้าอโศกมหาราชนั้น ตอนแรกพระองค์ก็เป็นราชาที่เหี้ยมโหด เรียกว่า พระเจ้าจัณฑาโศก แปลว่า อโศกผู้ดุร้าย คือคิดแต่จะแสวงหาความยิ่งใหญ่และการบำรุงบำเรอความสุขของตน ยกกองทัพไปรุกราน รบราฆ่าฟันประเทศอื่น เพื่อตัวจะได้เป็นใหญ่ และแย่งชิงทรัพย์สมบัติของคนอื่น พอปราบเขาได้ ตนเองก็เป็นใหญ่สมปรารถนา

แต่เมื่อพระองค์ได้มาสดับธรรม ก็เปลี่ยนพระทัยกลับใจใหม่ และเห็นว่า เราจะแสวงหาทรัพย์สมบัติ หาความยิ่งใหญ่ไปทำไม ไม่มีสาระแท้จริง และยังก่อความทุกข์ยากเดือดร้อนแก่คนมากมายทีนี้พระเจ้าอโศกจะทำอย่างไร ลองทายกันดู พระเจ้าอโศกจะสละทรัพย์สมบัติ และสละความยิ่งใหญ่นั้นทั้งหมดหรืออย่างไร ? พระเจ้าอโศกคิดออก ว่าไม่จำเป็น ไม่ต้องสละโภคทรัพย์และความยิ่งใหญ่ แต่พระองค์เปลี่ยนใหม่ เอาทรัพย์สมบัติและอำนาจความยิ่งใหญ่มาใช้ในแนวทางใหม่ ให้เป็นเครื่องมือแผ่ขยายธรรม สร้างสรรค์สิ่งที่ดีงามและประโยชน์สุขแก่ประชาชนและโลกทั้งหมด

การปฏิบัติของพระเจ้าอโศกนี้ เป็นคติสำคัญ เกี่ยวกับการปฏิบัติธรรมในเรื่องทรัพย์สมบัติและยศอำนาจ คนบางคนมีความคิดดี มีสติปัญญาความสามารถ แต่ไม่มีทรัพย์สินเงินทอง ไม่มีอำนาจ จะทำอะไรก็ทำได้นิดเดียว และสำเร็จยาก เพราะไม่มีเครื่องมือในการทำงาน ไม่มีคนเชื่อฟัง แต่ในทางตรงกันข้าม ถ้ามีทรัพย์และอำนาจ พอมีความคิดดีๆ ก็เอาทรัพย์และอำนาจนั้น มาใช้ในทางทำความดีและทำการสร้างสรรค์ ก็ออกเป็นงานเป็นการได้ผลดีอย่างกว้างขวางและสำเร็จทันทีเลย เพราะฉะนั้น ถ้าเรารู้จักใช้ คือเอามาเป็นเครื่องมือในการรับใช้ธรรม ทรัพย์สินเงินทอง และอำนาจ ก็กลายเป็นสิ่งที่มีประโยชน์

พระเจ้าอโศกก็ได้เปลี่ยนทันทีว่า ต่อไปนี้ จะเอาทรัพย์สมบัติและอำนาจ มาใช้เป็นอุปกรณ์ในการเผยแพร่ธรรม ขยายความดีงาม และประโยชน์สุขออกไปในโลกทรงประกาศไว้ในศิลาจารึกมีสาระสำคัญว่า "ยศ" ( ความยิ่งใหญ่ อำนาจ ตลอดจนทรัพย์สมบัติ ) จะไม่มีความหมาย ถ้ามันไม่เป็นไปเพื่อช่วยให้คนประพฤติธรรม

เพราะฉะนั้น พระองค์ก็เลยส่งเสริมการเผยแผ่ธรรม สนับสนุนการประกาศพระศาสนาเป็นการใหญ่ การที่เราได้พบเห็นพระพุทธศาสนาในประเทศไทย ก็เป็นผลมาจากการปฏิบัติธรรมของพระเจ้าอโศก ที่ได้ทรงใช้ทรัพย์สมบัติและยศอำนาจในทางที่ถูกต้องตามหลักธรรม คือใช้เป็นอุปกรณ์ในการเผยแพร่ธรรม..."




จีรัง กรุ๊ป    

 ธรรมะไทย