๑. อโยเค ยุญฺชมตฺตานํ 
โยคสฺมิญฺจ อโยชนํ 
อตฺถํ หิตฺวา ปิยคฺคาหี 
ปิเหตตฺตานุโยคินํ ฯ ๒๐๙ ฯ 

พยายามในสิ่งที่ไม่ควรพยายาม 
ไม่พยายามในสิ่งที่ควรพยายาม 
ละเลยสิ่งที่เป็นประโยชน์ ติดอยู่ในปิยารมณ์ 
คนเช่นนี้ก็ได้แต่ริษยาผู้ที่พยายามช่วยตัวเอง

Exerting oneself in what should be shunned, 
Not exerting where one should exert, 
Rejecting the good and grasping at the pleasant, 
One comes to envy those who exert themselves.

๒. มา ปิเยหิ สมาคญฺฉิ 
อปฺปิเยหิ กุทาจนํ 
ปิยานํ อทสฺสนํ ทุกฺขํ 
อปฺปิยานญฺจ ทสฺสนํ ฯ ๒๑๐ ฯ

อย่าติดอยู่ในสิ่งที่เรารัก หรือไม่รัก 
การพลัดพรากจากสิ่งที่เรารัก เป็นทุกข์ 
การพบเห็นแต่สิ่งที่ไม่รัก ก็เป็นทุกข์

Be not attached to the beloved 
And never with the unbeloved. 
Not to meet the beloved is painful 
As also to meet with the unbeloved.

๓. ตสฺมา ปิยํ น กยิราถ 
ปิยาปาโย หิ ปาปโก 
คนฺถา เตสํ น วิชฺชนฺติ 
เยสํ นตฺถิ ปิยาปิยํ ฯ ๒๑๑ ฯ

เพราะฉะนั้น ไม่ควรรักสิ่งใด 
เพราะพลัดพรากจากของรัก เป็นทุกข์ 
ผู้ที่หมดความรักและความไม่รักแล้ว 
เครื่องผูกพัน ก็พลอยหมดไปด้วย

Therefore hold nothing dear, 
For separation from the beloved is painful. 
There are no bonds for those 
To whom nothing is dear or not dear.

๔. ปิยโต ชายเต โสโก 
ปิยโต ชายเต ภยํ 
ปิยโต วิปฺปมุตฺตสฺส 
นตฺถิ โสโก กุโต ภยํ ฯ ๒๑๒ ฯ

ที่ใดมีของรัก ที่นั่นมีโศก 
ที่ใดมีของรัก ที่นั่นมีภัย 
เมื่อไม่มีของรักเสียแล้ว 
โศกภัย ก็ไม่มี

From the beloved springs grief, 
From the beloved springs fear; 
For him who is free from the beloved 
There is neither grief nor fear.

๕. เปมโต ชายเต โสโก 
เปมโต ชายเต ภยํ 
เปมโต วิปฺปมุตฺตสฺส 
นตฺถิ โสโก กุโต ภยํ ฯ ๒๑๓ ฯ

ที่ใดมีความรัก ที่นั่นมีโศก 
ที่ใดมีความรัก ที่นั่นมีภัย 
เมื่อไม่มีความรักเสียแล้ว 
โศก ภัย ก็ไม่มี

From love springs grief, 
From love spring fear; 
For him who is free from love 
There is neither grief nor fear.

๖. รติยา ชายเต โสโก 
รติยา ชายเต ภยํ 
รติยา วิปฺปมุตฺตสฺส 
นตฺถิ โสโก กุโต ภยํ ฯ ๒๑๔ ฯ

ที่ใดมีความยินดี ที่นั่นมีโศก 
ที่ใดมีความยินดี ที่นั่นมีภัย 
เมื่อไม่มีความยินดีเสียแล้ว 
โศก ภัย ก็ไม่มี

From attachment springs grief, 
From attachment sprighs fear; 
For him who is free from attachment 
There is neither grief nor fear.

๗. กามโต ชายเต โสโก 
กามโต ชายเต ภยํ 
กามโต วิปฺปมุตฺตสฺส 
นตฺถิ โสโก กุโต ภยํ ฯ ๒๑๕ ฯ

ที่ใดมีความใคร่ ที่นั่นมีโศก 
ที่ใดมีความใคร่ ที่นั่นมีภัย 
เมื่อไม่มีความใคร่เสียแล้ว 
โศก ภัย ก็ไม่มี

From lust springs grief, 
From lust springs fear; 
For him who is free from lust 
There is neither grief nor fear.

๘. ตณฺหาย ชายเต โสโก 
ตณฺหาย ชายเต ภยํ 
ตณฺหาย วิปฺปมุตฺตสฺส 
นตฺถิ โสโก กุโต ภยํ ฯ ๒๑๖ ฯ

ที่ใดมีความทะยานอยาก ที่นั่นมีโศก 
ที่ใดมีความทะยานอยาก ที่นั่นมีภัย 
เมื่อไม่มีความทะยานอยากเสียแล้ว 
โศก ภัย ก็ไม่มี

From craving springs grief, 
From craving springs fear; 
For him who is free from craving 
There is neither grief no fear.

๙. สีลทสฺสนสมฺปนฺนํ 
ธมฺมฏฺฐํ สจฺจวาทินํ 
อตฺตโน กมฺมกุพฺพานํ 
ตํ ชโน กุรุเต ปิยํ ฯ ๒๑๗ ฯ

ผู้ประพฤติดี มีความเห็นถูกต้อง 
มั่นอยู่ในคลองธรรม พูดคำสัตย์ 
ปฏิบัติหน้าที่ของคนสมบูรณ์ 
คนย่อมเทิดทูนด้วยความรัก

He who is perfect in virtue and insight, 
Is established in the Dharma; 
Who speaks the truth and fulfills his won duty- 
Him do people hold dear.

๑๐. ฉนฺทชาโต อนกฺขาเต 
มนสา จ ผุโฏ สิยา 
กาเมสุ อปฺปฏิพทฺธจิตฺโต 
อุทฺธํโสโตติ วุจฺจติ ฯ ๒๑๘ ฯ

พระอนาคามีผู้ใฝ่พระนิพพาน 
สัมผัสผ่านผลสามด้วยใจ 
หมดปฏิพัทธ์รักใคร่ในกาม 
จึงได้สมญานามว่า "ผู้ทวนกระแส"

He who has developed a wish for Nibbana, 
He whose mind is thrilled 9with the Three Fruits), 
He whose mind is not bound by sensual pleasures, 
Such a person is called 'Upstream-bound One".

๑๑. จิรปฺปวาสึ ปุริสํ 
ทูรโต โสตฺถิมคตํ 
ญาติมิตฺตา สุหชฺชา จ 
อภินนฺทนฺติ อาคตํ ฯ ๒๑๙ ฯ

บุรษผู้จากไปนาน 
เมื่อกลับมาจากไพรัชสถานโดยสวัสดี 
ญาติ และมิตรสหายย่อมยินดีต้อนรับ

After a long absence 
A man returns home 
Safe and sound from afar, 
Kinsmen and friends gladly welcome him.

๑๒. ตเถว กตปุญฺญมฺปิ 
อสฺมา โลกา ปรํ คตํ 
ปุญฺญานิ ปฏิคณฺหนฺติ 
ปิยํ ญาตึว อาคตํ ฯ ๒๒๐ ฯ

บุญที่ได้ทำไว้ในโลกนี้ 
ย่อมต้อนรับผู้ที่จากไป 
เหมือนญาติที่รักมาจากที่ไกล 
ฝูงชนย่อมเต็มใจต้อนรับ

Likewise, good deeds well receive the doer 
Who has gone from here to the next world, 
As kinsmen receive a dear friend on his return.