"โกโธ ทุมฺเมธโคจโร ความโกรธเป็นโคจรของคนมีปัญญาทราม"

พุทธสุภาษิต
/ทุกนิบาตชาดก/

๏ พุทธสุภาษิต โกโธ ทุมฺเมธโคจโร
คำอ่าน
โก-โท ทุม-เม-ทะ-โค-จะ-โร

อธิบาย
พุทธสุภาษิตบทนี้มีความหมายว่า "ความโกรธเป็นโคจรของคนมีปัญญาทราม"

โคจโร (โค-จะ-โร) หมายถึง เขตแดน, ที่เที่ยวไป, วิสัย หรือ ที่พึ่งอาศัย

ทุมฺเมธะ (ทุม-เม-ทะ) มาจากคำว่า "ทุมฺเมธา" ซึ่งหมายถึง ผู้มีปัญญาทราม, ผู้มีปัญญาน้อย, คนโง่

เมื่อนำมารวมกัน สุภาษิตนี้ชี้ให้เห็นว่า ความโกรธ ไม่ได้เกิดขึ้นกับทุกคน แต่เป็นสิ่งที่มีแนวโน้มจะเกิดขึ้นและเป็นที่สถิตในจิตใจของ ผู้ที่มีปัญญาอ่อนแอ หรือผู้ที่ขาดสติปัญญาในการควบคุมอารมณ์ คนที่มีสติปัญญาดีจะสามารถเข้าใจถึงผลเสียของความโกรธและหาวิธีจัดการกับมันได้ จึงไม่ปล่อยให้ความโกรธครอบงำจิตใจ

ความโกรธเป็นอารมณ์ที่รุนแรงและมักนำไปสู่การกระทำหรือคำพูดที่ผิดพลาด ซึ่งส่งผลเสียต่อตนเองและผู้อื่น ผู้ที่ปล่อยให้ความโกรธนำทางชีวิตมักจะคิดและตัดสินใจโดยใช้อารมณ์เป็นหลัก แทนที่จะใช้เหตุผลและปัญญา ทำให้การกระทำเหล่านั้นมักจะนำมาซึ่งความเดือดร้อนและความทุกข์

สรุป
พุทธสุภาษิต "โกโธ ทุมฺเมธโคจโร" สอนให้เราตระหนักว่า ความโกรธเป็นสิ่งที่แสดงถึงความไม่สมบูรณ์ของสติปัญญา ผู้ที่ตกอยู่ภายใต้อำนาจของความโกรธบ่อยครั้ง สะท้อนให้เห็นว่าพวกเขาอาจขาดการฝึกฝนจิตใจ ขาดสติ และขาดความเข้าใจในผลกระทบของอารมณ์ดังกล่าว

ดังนั้น การจะเอาชนะความโกรธได้นั้น จำเป็นต้องอาศัยการพัฒนาสติปัญญา การฝึกฝนจิตใจให้เข้มแข็ง และการเจริญภาวนา เพื่อให้เกิดปัญญาในการมองเห็นสิ่งต่างๆ ตามความเป็นจริง และสามารถควบคุมอารมณ์ของตนเองได้ ไม่ให้ความโกรธมาบดบังเหตุผลและความดีงามในจิตใจ.