ทุฏฺฐสฺส ผรุสา วาจา วาจาของคนถูกโทสะประทุษร้ายแล้ว เป็นวาจาหยาบคาย

พุทธสุภาษิต
/ทุกนิบาตชาดก/

๏ ทุฏฺฐสฺส ผรุสา วาจา

คำอ่าน: ทุด-ถัด-สะ ผะ-รุ-สา วา-จา

คำแปล: วาจาของคนถูกโทสะประทุษร้ายแล้ว เป็นวาจาหยาบคาย

คำอธิบาย:
พุทธศาสนสุภาษิตบทนี้กล่าวถึงลักษณะของวาจาที่เกิดจากจิตใจที่ถูกครอบงำด้วยโทสะ หรือความโกรธ ความพยาบาท เมื่อบุคคลมีความโกรธอยู่ในใจ วาจาที่เปล่งออกมามักจะเป็นวาจาที่ ผรุสา ซึ่งหมายถึง หยาบคาย ก้าวร้าว รุนแรง ไม่น่าฟัง และอาจก่อให้เกิดความขัดแย้งหรือทำร้ายจิตใจผู้อื่นได้ง่าย วาจาเช่นนี้ไม่ได้แสดงออกถึงความเมตตาหรือความปรารถนาดี แต่กลับสะท้อนถึงอารมณ์ด้านลบที่อยู่ภายใน

สรุป:
สุภาษิตนี้สอนให้เราตระหนักว่า คำพูดเป็นสิ่งสะท้อนสภาพจิตใจ หากจิตใจของเราถูกโทสะครอบงำ คำพูดที่ออกมาก็มักจะเต็มไปด้วยความหยาบคายและรุนแรง การควบคุมอารมณ์โกรธจึงเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่ง เพราะนอกจากจะช่วยให้เรามีจิตใจที่สงบแล้ว ยังช่วยให้วาจาของเราเป็นวาจาที่สุภาพ อ่อนโยน และสร้างสรรค์ ซึ่งจะนำมาซึ่งความสัมพันธ์ที่ดีกับผู้อื่นและสร้างบรรยากาศที่น่าอยู่ร่วมกันในสังคม ๛