หลวงปู่เหรียญ วรลาโภ
วัดอรัญญบรรพต
อ.ศรีเชียงใหม่ จ.หนองคาย


...

มี "พระพุทธเจ้า"เป็นต้นพระองค์พิจารณาด้วยโยนิโสมนสิการ
ย่อมเห็นว่าเป็นทุกข์จริงๆการมาอาศัยอยู่ในขันธ์ห้านี้
ใครเป็นทุกข์เล่า..ก็ “ดวงจิต” นั่นแหละ ไม่ใช่อย่างอื่นแล้ว

ร่างกายนี้ถ้าปราศจากดวงจิตนี้แล้วมันไม่รู้จักร้อนรู้จักหนาว
ไม่รู้จักเจ็บจักปวดอะไรหรอก มันก็เหมือนท่อนไม้ท่อนกล้วย
ที่เขาตัดทิ้งไว้บนดินหมู่นั้น ใครจะฟักฟันบั่นทอนยังไง
มันก็ไม่เจ็บไม่ร้องครวญครางอะไรเลย
ซากศพคนที่ตายแล้วจิตวิญญาณออกจากร่างแล้ว
มารุมกัดกันกินอย่างนี้มันก็ไม่ร้องครวญครางไม่เจ็บไม่ปวดอะไร
นั่นแหละลองพิจารณาให้มันเห็น
ทีนี้ถ้าหากว่าจิตยังครองอาศัยอยู่อย่างนี้นะ
แม้อะไรมาถูกน้อยหนึ่งมันก็เจ็บ เป็นอย่างนี้แหละ

เพราะฉะนั้นพระพุทธเจ้าจึงได้ทรงแนะนำสั่งสอน
ให้พิจารณาให้มันเบื่อมันหน่าย ต่อความทุกข์ในขันธ์ทั้งห้านี้
เพราะเหตุว่า มันเกี่ยวกับ”ปัญญา”ยังไม่เพียงพอ
ปัญญาความรู้ความฉลาด ยังไม่เพียงพอ
หรือพูดอีกนัยหนึ่งเรียกว่า บุญกุศลที่สั่งสมมายังไม่พอ
ที่จะให้เกิด “ดวงปัญญาอันประเสริฐ”
เช่นนั้นมันจึงค่อยปลงไม่ตก วางไม่ลงขันธ์ห้านี้นะ

เมื่อรู้อย่างนี้แล้วก็พึงพากันตั้งใจรักษาสมาธิจิตนี้ไว้ให้ได้
มันจะเป็นบ่อเกิดแห่งบุญกุศล แห่งปัญญา ความรู้ยิ่งเห็นจริง
เรื่อยไปจนตลอดบรรลุถึงซึ่งพระนิพพาน
ก็อาศัย “สมาธิ” นี้เป็นพื้นฐาน ดังกล่าวมา

...

ส่วนหนึ่งจากพระธรรมเทศนาหัวข้อ "ใครทำใครได้"