.
 "ธรรมทั้งหลายไหลมาแต่เหตุ"

" .. อะไรเป็นตัวเหตุ "ตัวเหตุคืออวิชชา" ความโง่นั่นแหละ มันไหลมา อะไรเป็นอวิชชา จิตโง่นั่นแหละเป็นอวิชชา อะไรเป็นสนิมของอวิชชา มันนั่นแหละมันเป็นสนิมของมันเอง

"เหมือนกันกับเหล็ก" เหมือนกันกับดาบและมีด ครั้นไม่ลับมันอยู่นาน ๆ ใครเอามาใส่ล่ะ "สนิมน่ะ มันก็เกิดขึ้นของมันเอง" มันขนเอามาเอง หมักหมมทำให้เกิดสนิม จนว่าจิตดำ จิตมืดน่ะ มันเองแหละเป็นสนิมของมัน

เมื่อทำสนิมให้มันออกจากดวงจิตนี่แล้ว "จิตฺตํ ทนฺตํ สุขาวหํ" ให้เป็นผู้หมั่นพยายามหัดทรมานสั่งสอนมัน อย่าไปปล่อยตามใจมัน มีความรู้เท่ามัน อย่าไปตามใจมัน "หัดให้มันอยู่ในอำนาจของสติ" สติควบคุม ขัดไปขัดมามันก็ขาวหรอก

จิตขาว จิตสะอาด จิตผ่องแผ้วนั่นแหละ "มนสาเจ ปสนฺเนน ภาสติ วา กโรติวา" จิตเจ้าของควบคุมขัดเกลาให้ดีแล้ว จิตผ่องแผ้วดีแล้ว จะพูดอยู่ก็ตามมีความสุขเท่านั้น .. "

"อนาลโยวาทะ" (หลวงปู่ขาว อนาลโย)
โดย นพ.อวย – ม.ร.ว ส่งศรี เกตุสิงห์