"พุทโธ ทำให้เกิดความเบิกบานแช่มชื่นได้"

" .. "การบังคับใจไม่ให้ตกอยู่ใต้อำนาจความคิดอันเป็นเหตุแห่งความทุกข์ดังกล่าวนี้ เมื่อทำไว้เสมอให้เป็นความเคยชินก็จะสามารถประคองใจให้เป็นสุขได้" แม้จะต้องประสบฐานะภายนอกที่เป็นเหตุแห่งความทุกข์ก็ตาม

การคิดถึงสิ่งที่ดีงามที่เป็นความเบิกบานนั้น "สำหรับพุทธศาสนิกชนแล้วถือว่า ไม่มีสิ่งใดที่ดีงามที่จะให้ความเบิกบานได้ยิ่งกว่า พระรัตนตรัย" คือพระพุทธเจ้า พระธรรม และพระสงฆ์ "พระพุทธคุณ พระธรรมคุณ พระสังฆคุณ" เป็นสิ่งที่จะยังให้เกิดความเบิกบานได้อย่างไม่มีสิ่งใดเปรียบเสมอ

ดังนั้นเมื่อใจคิดไปถึงสิ่งที่ไม่ดีงามที่เป็นความทุกข์ความร้อน "พุทธศาสนิกชนจึงนิยมระลึกถึงพระพุทธคุณ พระธรรมคุณ พระสังฆคุณ เพียงอย่างใดอย่างหนึ่ง" หรือทั้งสามเลยก็ได้

ระลึกถึงอย่างยาวก็คือ "การสวดพระพุทธคุณ พระธรรมคุณ พระสังฆคุณ" โดยตลอด "คือสวดอิติปิโส สวดสวากขาโต สวดสุปฏิปันโนตลอดทั้งบทนั่นเอง" ระลึกถึงอย่างสั้นก็คือการระลึกว่า "พุทโธ ธัมโม สังโฆ" เท่านั้น

หรือจะให้สั้นเข้าไปอีก "จะระลึกเพียง พุทโธ พุทโธ เท่านั้น" ก็จะเป็นเหตุ "ให้เกิดความเบิกบานแช่มชื่นได้" ไม่ว่าจะกำลังเป็นทุกข์เป็นร้อนอยู่สักเพียงไหนก็ตาม .. "

"การบริหารทางจิตสำหรับผู้ใหญ่"
สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช พระองค์ที่ ๑๙
๒ มิถุนายน ๒๕๑๗