วัดพุทธาธิวาส ยะลา
พระอารามหลวง ชั้นตรี ชนิดสามัญ
สังกัดคณะสงฆ์ : มหานิกาย
วันตั้งวัด : 1 กันยายน พ.ศ. 2460
วันรับวิสุงคามสีมา : 13 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2496
วัดพุทธาธิวาส ตั้งอยู่ที่อำเภอเบตง จังหวัดยะลา เป็นพระอารามหลวงชั้นตรี ชนิดสามัญ และเป็นหนึ่งในวัดที่สำคัญและงดงามที่สุดในภาคใต้ของประเทศไทย
ประวัติความเป็นมา:
• ก่อตั้ง: วัดพุทธาธิวาสได้รับอนุญาตให้ตั้งเป็นวัดเมื่อวันที่ 1 กันยายน พ.ศ. 2460 โดยมีคณะผู้ริเริ่มประกอบด้วย พระพิทักษ์ธานี (เล็ก) นายอำเภอเบตงในขณะนั้น, นายพุ่ม คชฤทธิ์, นายกิมซุ้ย ฟุ้งเสถียร และนายผล สุภาพ
• การได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมา: วัดได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมาเมื่อวันที่ 13 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2496 และมีการผูกพัทธสีมาเมื่อวันที่ 8 มิถุนายน พ.ศ. 2510
• การพัฒนาวัด: วัดพุทธาธิวาสได้รับการคัดเลือกเป็นวัดพัฒนาตัวอย่างของกรมการศาสนาในปี พ.ศ. 2524 และเป็นวัดพัฒนาดีเด่นในปี พ.ศ. 2537
• พระมหาธาตุเจดีย์พระพุทธธรรมประกาศ: หนึ่งในปูชนียวัตถุที่โดดเด่นของวัดคือ พระมหาธาตุเจดีย์พระพุทธธรรมประกาศ ซึ่งก่อสร้างแบบศรีวิชัยประยุกต์ สีทองอร่าม สูง 39.90 เมตร หรือเทียบเท่าตึก 13 ชั้น เจดีย์แห่งนี้สร้างขึ้นเพื่อเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ในโอกาสทรงเจริญพระชนมพรรษา 60 พรรษา (ในขณะนั้น) ภายในองค์พระมหาธาตุเจดีย์บรรจุพระบรมสารีริกธาตุ
* สมเด็จพระราชชนนี เสด็จทรงวางศิลาฤกษ์พระมหาธาตุเจดีย์ เมื่อวันที่ 28 มีนาคม พ.ศ. 2512
* สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จทอดพระเนตรการก่อสร้างพระมหาธาตุเจดีย์ เมื่อวันที่ 28 กันยายน พ.ศ. 2535
* สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ เสด็จเป็นองค์ประธานเปิดงานบรรจุพระบรมสารีริกธาตุ เมื่อวันที่ 14 ตุลาคม พ.ศ. 2536
สิ่งสำคัญภายในวัด:
• พระมหาธาตุเจดีย์พระพุทธธรรมประกาศ: ดังที่กล่าวไปแล้ว เป็นสัญลักษณ์สำคัญของวัด
• พระพุทธธรรมกายมงคลประยุรเกศานนท์สุพพิธาน: เป็นพระพุทธรูปทองสัมฤทธิ์องค์ใหญ่ที่สุดในประเทศไทย มีขนาดหน้าตักกว้าง 9.99 เมตร สูง 14.29 เมตร หล่อมาจากประเทศจีน เป็นปูชนียวัตถุสำคัญประจำเมืองเบตง
• วิหารหลวงปู่ทวดเหยียบน้ำทะเลจืด: ภายในประดิษฐานรูปเหมือนหลวงปู่ทวด ขนาดเท่าองค์จริง
• วิหารพระครูพิศิษฐ์อรรถการ
วัดพุทธาธิวาสตั้งอยู่บนเนินเขาสูง ทำให้สามารถมองเห็นทัศนียภาพอันสวยงามของเมืองเบตงได้โดยรอบ วัดแห่งนี้เป็นศูนย์รวมจิตใจของชาวพุทธในพื้นที่ และเป็นสถานที่ท่องเที่ยวสำคัญที่แสดงถึงความหลากหลายทางวัฒนธรรมของเบตง
- สิ่งสำคัญคู่วัด -
• พระพุทธธรรมกายมงคลประยุรเกศานนท์สุพพิธาน •
• พระมหาธาตุเจดีย์พระพุทธธรรมประกาศ: หนึ่งในปูชนียวัตถุที่โดดเด่นของวัดคือ พระมหาธาตุเจดีย์พระพุทธธรรมประกาศ ซึ่งก่อสร้างแบบศรีวิชัยประยุกต์ สีทองอร่าม สูง 39.90 เมตร หรือเทียบเท่าตึก 13 ชั้น เจดีย์แห่งนี้สร้างขึ้นเพื่อเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ในโอกาสทรงเจริญพระชนมพรรษา 60 พรรษา (ในขณะนั้น) ภายในองค์พระมหาธาตุเจดีย์บรรจุพระบรมสารีริกธาตุ
• พระพุทธธรรมกายมงคลประยุรเกศานนท์สุพพิธาน: เป็นพระพุทธรูปทองสัมฤทธิ์องค์ใหญ่ที่สุดในประเทศไทย มีขนาดหน้าตักกว้าง 9.99 เมตร สูง 14.29 เมตร หล่อมาจากประเทศจีน เป็นปูชนียวัตถุสำคัญประจำเมืองเบตง
• พระอุโบสถ
• พระพุทธรูปปางมารวิชัย พระประธานในพระอุโบสถ
• วิหารหลวงปู่ทวดเหยียบน้ำทะเลจืด: ภายในประดิษฐานรูปเหมือนหลวงปู่ทวด ขนาดเท่าองค์จริง