วัดสิริจันทรนิมิตร วรวิหาร (วัดเขาพระงาม) ลพบุรี





วัดสิริจันทรนิมิตร วรวิหาร (วัดเขาพระงาม) ลพบุรี พระอารามหลวง ชั้นตรี ชนิดวรวิหาร สังกัดคณะสงฆ์ : ธรรมยุติกนิกาย
วันตั้งวัด : พ.ศ. 2455
วันรับวิสุงคามสีมา : พ.ศ. 2466


วัดสิริจันทรนิมิตรวรวิหาร หรือที่ชาวลพบุรีเรียกว่า "วัดเขาพระงาม" ตั้งอยู่ที่ตำบลเขาพระงาม อำเภอเมืองลพบุรี จังหวัดลพบุรี อยู่ห่างจากศาลากลางจังหวัดไปตามถนนสายลพบุรี-โคกสำโรง ระยะทางประมาณ 12.5 กิโลเมตร พื้นที่ตั้งของวัดมีเนื้อที่ 99 ไร่ ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมาเมื่อปี พ.ศ. 2466 และได้รับการสถาปนาเป็นพระอารามหลวงชั้นตรี ชนิดวรวิหาร เมื่อปี พ.ศ 2499

วัดสิริจันทรนิมิตรวรวิหาร (วัดเขาพระงาม) ตั้งอยู่ทิศตะวันออกของเชิงเขาพระงาม ซึ่งเดิมมีชื่อเรียกว่า “เขาบ่องาม” เนื่องจากสภาพที่ตั้งเป็นภูเขาและมีบ่อน้ำตามธรรมชาติที่มีลักษณะสวยงามปรากฏอยู่ สถานที่ตั้งวัดอยู่ห่างจากศาลากลางจังหวัดลพบุรีไปทางทิศเหนือตามถนนพหลโยธินไปประมาณ 12 กิโลเมตร อยู่ในเขตตำบลเขาพระงาม อำเภอเมืองลพบุรี เดิมเป็นวัดร้าง สร้างมาแต่เมื่อใดไม่มีหลักฐานปรากฏแน่ชัด แต่มีหลักฐานทางโบราณสถานและโบราณวัตถุในบริเวณวัดมากมาย อาทิ ซากฐานพระสถูปเจดีย์เก่าบนยอดเขา ซากกำแพงเก่าที่ปรากฏบริเวณเชิงเขา และ พระพุทธไสยาสน์ที่ประดิษฐานอยู่ภายในถ้ำพญามังกร (ถ้ำภัทราวุโธ) ซึ่งสร้างด้วยศิลาแลงศิลปสมัยทวารวดี ซึ่งมีความเจริญรุ่งเรืองในช่วงพุทธศตวรรษที่ 12 - 16 จึงสันนิษฐานว่าน่าจะเป็นวัดร้างที่สร้างขึ้นในช่วงระยะเวลาดังกล่าว

ปี พ.ศ. 2455 พระอุบาลีคุณูปมาจารย์ (จันทร์ สิริจนฺโท) อดีตเจ้าอาวาสวัดบรมนิวาส เมื่อครั้งดำรงสมณศักดิ์เป็น “พระราชกวี” ซึ่งเป็นพระเถระที่เป็นกำลังสำคัญในการวางรากฐานการศึกษาและจัดการพระพุทธศาสนาของประเทศไทยให้มีความมั่นคงและก้าวหน้าอย่างมาก โดยเฉพาะในภาคอีสาน เป็นผู้สอนธรรมะให้แก่พระเถระองค์สำคัญในธรรมยุติกนิกายหลายรูป รวมถึงพระอาจารย์มั่น ภูริทตฺโต พระอาจารย์ใหญ่แห่งพระกรรมฐานสายวัดป่า ได้พาพระครูปลัดอ่ำซึ่งเป็นน้องชายของท่าน และพระมหาทา ( ฐิตวีโร) ออกเดินทางเพื่อหาสัปปายะสถานในการเจริญวิปัสสนา พระเถระได้เดินทางมาถึงแขวงเมืองลพบุรีซึ่งมีเขาและถ้ำค่อนข้างมาก เมื่อเดินทางถึง “ถ้ำเขาบ่องาม” เห็นว่าเงียบสงัดดี ถ้ำอยู่ห่างจากหมู่บ้านประมาณ 50 เส้น (2 กิโลเมตร) ยังว่างอยู่ ไม่มีพระสงฆ์ใดไปอาศัย ตัวปากถ้ำมีรูปร่างเป็นเงื้อมปากมังกรผินหน้าสู่ทิศตะวันออก เวลาบ่ายจะได้รับเงาจากภูเขาเย็นสบายดี คิดว่าเป็นมงคลสถาน แม้พระครูปลัดอ่ำที่ไปด้วยก็ชอบใจ ถึงขนาดขอลาออกจากตำแหน่งพระครูปลัดมาจำพรรษาที่ถ้ำนี้ พระราชกวีก็มีดำริว่าเมื่อออกพรรษาแล้วก็จะมาอยู่ด้วยกันที่นี้

เมื่อถึงฤดูเข้าพรรษาพระราชกวี (จันทร์) ได้กลับเข้าไปจำพรรษาที่กรุงเทพฯ โดยมีพระครูปลัดอ่ำเดินทางกลับไปส่งท่านเจ้าคุณที่กรุงเทพมหานครด้วย ครั้นถึงเดือน 8 ขึ้น 13 ค่ำ พระครูอ่ำจึงได้พาพระสังกิจโจ ลำเจียก ออกมาจำพรรษาอยู่ที่เขาพระงาม รวมเป็น 3 รูปด้วยกัน และได้เริ่มทำการการก่อสร้างวัดตั้งแต่ปี พ.ศ. 2455 มาจนถึงเดือน 9 มีพระยาสมบัตยาบาล (ทรัพย์) ได้มาปฏิสังขรณ์ถ้ำและพระไสยาสน์ในถ้ำบนไหล่เขาถวาย สิ้นเงินทั้งสิ้น 1,300 บาทเศษ และได้จารึกหน้าถ้ำบนประตูตามนามของท่านพระครูปลัดว่า "ถ้ำภัทราวุโธ ร.ศ. ๑๓๑"

เมื่อออกพรรษา พระราชกวี (จันทร์) ได้รับจดหมายจากพระครูปลัดอ่ำหารือมาว่า พบพระพุทธรูปเก่าปรักหักพังเกลื่อนกลาดอยู่เป็นที่รำคาญใจ อยากจะเก็บรวบรวมแล้วก่อเป็นพระกัจจายน์องค์ใหญ่ให้เป็นที่บรรจุพระที่ชำรุด แต่พระราชกวี (จันทร์) ดำริว่าพระกัจจายน์เป็นเพียงพระสาวก ส่วนพระพุทธรูปนั้นเป็นพระพุทธเจ้า ถ้าทำอย่างนั้นเห็นจะไม่เหมาะ ครั้นพอเสร็จงานพระกฐินแล้ว ถึงเดือน 12 ท่านจึงรีบออกไปถ้ำเขาบ่องาม ปรึกษากันจนเกิดโครงการสร้างพระใหญ่ขึ้น ส่วนรูปพระกัจจายน์เอาไว้ภายหลัง ตกลงกันแล้วก็เลือกหาสถานที่ เห็นว่าเขาบ่องามมีรูปเป็นหัวมังกรและหางมังกร ควรจะสร้างพระใหญ่ตรงเหนือคอมังกรจะได้มีเดชานุภาพมาก อีกประการหนึ่งบริเวณนั้นมีหินก้อนใหญ่รับพระชานุ (เข่า) อยู่สองก้อน ทิศใต้ก้อนใหญ่ ทิศเหนือก้อนย่อม พอจะกันไม่ให้องค์พระทรุดลงไปได้ จากนั้นพระราชกวี (จันทร์) กลับเข้ากรุงเทพฯ มาเล่าความประสงค์ให้ญาติโยมฟัง ปรากฏว่ามีผู้มีจิตศรัทธาบริจาคทุนทรัพย์ในการสร้างองค์พระจนแล้วเสร็จ แล้วถวายพระนามว่า “พระพุทธปฏิภาคมัธยมพุทธกาล” ส่วนวัดใช้ชื่อว่า “วัดเขาพระงาม”

พระราชกวี (จันทร์) ได้รับพระราชทานสัญญาบัตรเลื่อนตำแหน่งเป็นพระเทพโมลีใน พ.ศ. 2457 แต่พอถึงปลาย พ.ศ. 2458 ก็เกิดเรื่องราว ทำให้ท่านถูกถอดออกจากตำแหน่ง จนถึงวันที่ 4 มกราคม พ.ศ. 2459 พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระราชทานอภัยโทษให้ แล้วจึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานเลื่อนสมณศักดิ์ให้เป็น “พระธรรมธีรราชมหามุนี” และเลื่อนเป็น “พระโพธิวงศาจารย์” ตามลำดับ

ปลายปีเดียวกันนั้น (พ.ศ. 2459) พระโพธิวงศาจารย์ (จันทร์) ตั้งกำหนดการจะไปผูกพัทธสีมาที่วัดเขาพระงามในวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 4 พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวได้ทรงทราบจากเจ้าพระยายมราช (ปั้น สุขุม) จึงมีรับสั่งกับเจ้าพระยายมราชว่าจะเสด็จไปช่วยด้วย ในปี พ.ศ. 2466 ใกล้วันงานพระองค์ได้เสด็จไปประทับแรมที่สนามปืนใหญ่คืนหนึ่ง รุ่งขึ้น วันขึ้น 14 ค่ำ เวลาบ่าย 2 โมง เสด็จพระราชดำเนินไปยังวัดเขาพระงามด้วยกระบวนรถยนต์พระที่นั่ง พร้อมด้วยพระบรมวงศานุวงศ์ และข้าราชบริพาร ในการเสด็จครั้งนี้มีราษฎรมาในงานจำนวนมาก เมื่อเสด็จถึงแล้วพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวก็เสด็จเข้าไปประทับในพระอุโบสถ ทอดพระเนตรวิธีผูกพัทธสีมา ทรงประทับอยู่พอสมควรแล้วเสด็จกลับ

ต่อมาใน พ.ศ. 2467 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ตั้งพระครูปลัด (อ่ำ) เป็นพระครูศีลวรคุณให้ดำรงตำแหน่งเจ้าอาวาสวัดเขาพระงามเป็นรูปแรก และพระราชทานนามวัดใหม่ว่า “วัดสิริจันทรนิมิตร” และพระราชทานสัญญาบัตรเลื่อนตำแหน่งพระโพธิวงศาจารย์ (จันทร์) เป็น “พระอุบาลีคุณูปมาจารย์” ที่เจ้าคณะรองฝ่ายอรัญวาสี ในวันที่ 9 พฤศจิกายน พ.ศ. 2468 หลังจากนั้นไม่กี่วันพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวก็สวรรคตในวันที่ 26 พฤศจิกายน พ.ศ. 2468 พระชนมายุ 45 พรรษา

ผู้สถาปนาวัด พระอุบาลีคุณูปมาจารย์ (จันทร์ สิริจันฺโท) อดีตเจ้าอาวาสวัดบรมนิวาส

- สิ่งสำคัญคู่วัด -
• พระพุทธปฏิภาคมัธยมพุทธกาล (หลวงพ่อพระงาม) •


พระพุทธปฏิภาคมัธยมพุทธกาล สร้างโดย พระอุบาลีคุณูปมาจารย์ (จันทร์ สิริจันโท) และพระปลัดอ่ำผู้เป็นอันเตวาสิก (ลูกศิษย์) เป็นพระพุทธรูปที่มีหน้าตักกว้าง 11 วา สูงจากหน้าตักถึงยอดพระเศียร 18 วา เส้นพระศกทำด้วยไหกระเทียม เมื่อสร้างเสร็จได้ถวายพระนามว่า พระพุทธนฤมิตรมัธยมพุทธกาล และในปี พ.ศ. 2469 จึงเปลี่ยนนามใหม่ว่า "พระพุทธปฏิภาคมัธยมพุทธกาล"

ในปี พ.ศ. 2537 สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมหาวชิราลงกรณ บดินทรเทพยวรางกูร เมื่อครั้งดำรงพระราชอิสรยศเป็นสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชสยามมกุฎราชกุมาร ได้เสด็จพระราชดำเนินประกอบพิธียกฉัตรกางกั้นถวายแด่พระพุทธปฏิภาคมัธยมพุทธกาล หรือหลวงพ่อพระงาม ซึ่งมีความโดดเด่นเป็นสง่า สามารถมองเห็นมาแต่ไกล เป็นพระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์ที่ชาวเมืองลพบุรีและจังหวัดใกล้เคียงนิยมเดินทางไปกราบสักการะและขอพรด้วยความเคารพศรัทธาอยู่เป็นเนืองนิจ


พระอุโบสถ


พระพุทธเพชรรัตนสุวัทนามัยมหามุนีชินสีห์วิสุทธิโสภาคย์ พระประธานภายในพระอุโบสถ หล่อด้วยทองเหลือง หน้าตักกว้าง 3 ศอก 2 นิ้ว สูง 3 ศอก 1 คืบ 4 นิ้ว


บันไดนาคเจ็ดเศียร ทางขึ้นไปนมัสการหลวงพ่อพระงาม


ศาลาพระสังกัจจายน์ (ศิลปะจีน) ตั้งอยู่ด้านข้างพระอุโบสถ


พระพุทธรูปไสยาสน์ในถ้ำภัทราวุโธเป็นของเก่า


รูปเหมือนท่านเจ้าคุณพระเทพวรคุณ (พิมพ์ ปญฺญาทีโป) ประดิษฐานที่วิหารภังคานนท์




11,199







จีรัง กรุ๊ป    

 ธรรมะไทย