"อกิลาสุ วินฺเท หทยสฺส สนฺติ ํ - ผู้ไม่เกียจคร้าน พึงได้ความสุขแห่งหฤทัย"


พุทธสุภาษิต
เอกนิบาตชาดก

๏พุทธสุภาษิต "อกิลาสุ วินฺเท หทยสฺส สนฺติ ํ"

📜 คำอธิบายพุทธสุภาษิต
พุทธสุภาษิตบทนี้คือ "อกิลาสุ วินฺเท หทยสฺส สนฺติ ํ" (อ่านว่า: อะ-กิ-ลา-สุ, วิน-เท, หะ-ทะ-ยัด-สะ, สัน-ติง)

ความหมายโดยรวม:

"ผู้ไม่เกียจคร้าน พึงได้ความสุขแห่งหฤทัย" (บุคคลผู้ไม่ย่อท้อ ผู้ไม่ท้อถอยในการทำความดี หรือการประกอบกิจการงานอันชอบธรรม ย่อมได้รับความสงบเย็นใจ หรือความสุขที่แท้จริงจากภายใน)

การแยกวิเคราะห์คำ:

อกิลาสุ (อกิลาสี): แปลว่า ผู้ไม่เกียจคร้าน, ผู้ไม่เหนื่อยหน่าย, ผู้ไม่ย่อท้อ (มาจาก กิลาส = ความเหนื่อยหน่าย, ความเกียจคร้าน + อ = ไม่)

วินฺเท: แปลว่า พึงได้, ย่อมได้, บรรลุ

หทยสฺส: แปลว่า แห่งหฤทัย, แห่งดวงใจ, แห่งจิต

สนฺติ ํ (สนฺติ): แปลว่า ความสงบ, ความสุข, ความเยือกเย็น (ในทางธรรมมุ่งถึงความสงบจากกิเลส หรือความสุขที่เกิดจากการทำความดี)

💡 สรุปใจความสำคัญ
พุทธสุภาษิตนี้เน้นย้ำถึงความสัมพันธ์ระหว่าง การกระทำ (วิริยะ) กับ ผลลัพธ์ (ความสุข/ความสงบ) โดยมีใจความสำคัญสรุปได้ดังนี้:

ปฏิเสธความเกียจคร้าน: หัวใจสำคัญคือการเป็น "อกิลาสุ" คือการมีความเพียรพยายามอย่างสม่ำเสมอ ไม่ท้อถอย หรือย่อท้อต่ออุปสรรคในการประกอบกิจการทั้งทางโลกและทางธรรม

ความเพียรนำสู่ความสำเร็จ: ความเพียรที่ว่านี้ไม่ใช่แค่การทำงานให้เสร็จ แต่รวมถึงความเพียรในการละชั่ว ประพฤติชอบ และบำเพ็ญประโยชน์

ผลตอบแทนทางใจ: ผลที่ได้รับจากความไม่เกียจคร้าน ไม่ใช่แค่ความสำเร็จทางวัตถุ แต่คือ "หทยสฺส สนฺติ ํ" หรือ ความสุขสงบแห่งใจ เป็นความอิ่มเอมใจ ความสบายใจที่เกิดจากการได้ทำหน้าที่อย่างดีที่สุด

ความสุขที่ยั่งยืน: ความสุขที่เกิดจากความเพียรและความซื่อสัตย์ต่อตนเองและหน้าที่ เป็นความสุขที่แท้จริง ไม่ต้องเดือดร้อนใจจากความบกพร่องหรือการถูกตำหนิ

ผู้ที่เพียรทำความดี ย่อมได้รับความสงบใจจากภายใน

ผู้ที่เพียรทำงาน ไม่ทิ้งภาระ ย่อมได้รับความภูมิใจและความสำเร็จ

📝 ข้อคิดที่ได้
ความสุขไม่ได้มาจากการอยู่เฉย: ความสุขที่แท้จริงไม่ได้มาจากการพักผ่อนโดยไม่ทำอะไร แต่มาจากการใช้ความเพียรพยายามอย่างถูกทิศทาง

ความสงบคือผลของความเพียร: ความสงบแห่งใจ (สันติ) เป็นรางวัลของผู้มีวิริยะอุตสาหะในการดำเนินชีวิตและปฏิบัติธรรม

สรุปง่ายๆ คือ "อยากมีใจสงบสุข ต้องไม่เกียจคร้านที่จะทำความดีและหน้าที่การงานของตน" ๛