เรื่องที่ ๒๓ : ยากเพราะง่าย

ตอนนี้เราจะมาพูดกันถึงเหตุผลประกอบของศีลข้อที่ ๔ ซึ่งท่าน พ.อ.ปิ่น มุทุกันต์ ท่านได้ แยกเป็นหัวข้อย่อยๆไว้ ๔ หัวข้อ

หัวข้อแรก คือ ยากเพราะง่าย โดยท่านได้ให้คำอธิบายไว้ดังนี้

"ในบรรดาข้อห้ามใหญ่ทั้ง ๕ ข้อ คือห้ามฆ่ากัน ห้ามขโมยของกัน ห้ามทำชู้ ห้ามโกหก และ ห้ามดื่มเหล้า ผู้ที่รักษาศีล ๕ จะต้องงดเว้นนั้น ถ้าว่าข้างรักษายากแล้ว ข้อห้ามโกหก รักษา ยากกว่าทุกข้อ ผมเคยทดลองโหวตคะแนนดูหลายครั้งแล้ว ศีลข้อที่ ๔ นี้ชนะทุกทีที่ โหวต นั้น คือต้องการหยั่งเสียงดูว่า มติประชาชน เขาเห็นว่า ศีลข้อไหนผิดได้ง่ายที่สุด เวลาทหาร เข้าห้องอบรมมากๆ และในห้องเรียน ผมลองถามดูว่า ใครเห็นว่าศีลข้อ ๑ รักษายากที่สุดให้ ยกมือขึ้น แล้วก็นับจำนวนผู้ยกมือเช่นเดียวกันนี้ทุกข้อ เสร็จแล้วเทียบ คะแนนกันดู ผลปรากฏ ว่า

มีผู้ลงความเห็นว่า ศีลข้อห้ามโกหกรักษายากที่สุด ทุกครั้งที่ทดลองหยั่งเสียง ท่านล่ะเห็นว่า ข้อไหนรักษายากที่สุด ?

ทำไมศีลข้อมุสาจึงรักษายาก เพราะดูตำแหน่งที่เราจะรักษาจริงๆ ก็ไม่มากมายนัก เสียงโกหก นั้นส่วนมากก็ออกจากปากจากลิ้นของเราเอง เหตุที่ทำให้ยากนั้น เห็นจะเนื่องจากการละเมิด ศีลข้อนี้ ทำได้ง่ายกว่าทุกข้อ คือไม่ต้องใช้เครื่งมือประกอบในการละเมิด และไม่ต้องมาหา จังหวะ ไม่ต้องหาสถานที่อะไรมากนัก โกหกกลางวันก็ได้ กลางคืนก็ได้ กลางถนนหนทางก็ได้ ได้ทั้งนั้น ขอเพียงให้มีผู้ที่เราจะโกหก ไม่ต้องหาศัสตราวุธเหมือนฆ่ากัน ไม่ต้องหาเวลา ก็จะ เหมือนขโมยของกัน ไม่ต้องหาที่ทางเหมือนผิดลูกผิดเมียเขา และไม่ต้องมีกับแกล้มเหมือน ดื่มเหล้า

โกหกกันนี้ทำได้ง่ายแท้ของที่ง่ายเกินไปนี่เอง มันเลยกลายเป็นยาก คือเรื่องยากอาจมีได้ทั้ง ๒ ทาง คืองานที่ทำนั้นเป็นงานยากมาก ยากจนทำได้ยาก มันก็เลยทำยาก นี่อย่างหนึ่งอีกอย่าง หนึ่ง งานมันง่ายเกินไปจนทำยาก ที่ยากนั้น เพราะไปนึกเสียว่ามันง่าย แล้วเกิดความชะล่าใจ ในระหว่างความยากทั้ง ๒ นี้ งานที่ยากมาแต่กำเนิดของมัน คนเรามักจะไม่ค่อย ผิดพลาด ส่วนที่ผิดพลาดกันมาก อยู่ในงานประเภทง่ายจนยาก

อย่างที่ว่ามานี้ ในถนน เยาวราช - เจริญกรุง ที่รถขวักไขว่กันไปมามากๆ และเต็มไปด้วยกฎ จราจร แทบทุกกระเบียดนิ้ว ซึ่งรู้จักกันในพวกคนขับรถว่า เป็นย่านที่ลำบากแก่การขับรถ มาก แต่ลองสังเกตดูเถอะ อุบัติเหตุ ที่ร้ายแรงในถนนเหล่านี้ไม่ค่อยมี ถึงจะพลั้งเผลอไปบ้าง ก็แค่เฉี่ยวกันนิดๆหน่อยๆ ส่วนอุบัติเหตุ ที่เกิดขึ้นในถนนว่างๆสิ โครมทีก็เสร็จไปเป็นศพๆ เข้าตำราว่าง่ายเสียจนกลาย เป็นยาก เรื่องปาก ก็เหมือนกัน มันเป็นข้อที่ใช้เสียจนยากแก่การ รักษา แล้วก็เลยทำให้คนเห็นว่า ศีลข้อ ๔ นี้รักษายากกว่าทุกข้อด้วย ซึ่งก็เป็นความจริง นอก จากเป็นศีลที่ละเมิดได้ง่ายแล้ว มุสายังเป็นเสมือนน้ำมัน หล่อลื่น ช่วยให้คนถลำไปสู่ความผิด ศีลข้ออื่นๆได้ง่ายเข้าอีกด้วย และถ้าว่ากันให้ถึงที่สุด สุราช่วยให้คนตกนรกง่ายเข้าอีกด้วย น่าคิดอยู่"