"ปัญญา ความแยบคายของจิต"

" .. "ปัญญา คือความแยบคายของจิต" ความคิดความปรุง ความไตร่ตรองในเหตุผล แง่อรรถแง่ธรรมต่าง ๆ "ท่านเรียกว่าปัญญา การสอดส่อง การไตร่ตรองเรียกปัญญา" เช่น "พิจารณาเรื่องธาตุเรื่องขันธ์ ความแปรสภาพทั้งภายนอกภายในเป็นไปอยู่ทั้งวันทั้งคืน" เป็นไปอยู่ทุกแห่งทุกหน

"ถ้าผู้มีสติปัญญากำหนด ไปที่ไหนจะเห็นธรรมเหล่านั้น จะเห็นสิ่งเหล่านั้นเป็นเหมือนหินลับปัญญาอยู่โดยสม่ำเสมอ" ไม่ว่ากลางวันกลางคืน ยืน เดิน นั่ง นอน "จะเห็นสภาพทั้งหลายเหล่านั้น แสดงอาการให้เราทราบทางปัญญาอยู่ทุกระยะ ๆ" เหมือนกับว่าเป็นหินลับของปัญญาอยู่ตลอดเวลา .. "

หลวงตามหาบัว ญาณสัมปันโน