วัดโยธานิมิต (วัดโบสถ์) จังหวัดตราด เป็นวัดสำคัญและเก่าแก่แห่งหนึ่งของจังหวัดตราด มีประวัติความเป็นมาที่เชื่อมโยงกับเหตุการณ์สำคัญทางประวัติศาสตร์ของชาติไทย โดยเฉพาะอย่างยิ่งในสมัยสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช

ประวัติการสร้าง:
• สมัยสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช: สันนิษฐานว่าวัดโยธานิมิตถูกสร้างขึ้นเมื่อครั้งที่สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชทรงมารวบรวมไพร่พลที่เมืองตราด เพื่อกอบกู้อิสรภาพของกรุงศรีอยุธยาภายหลังการเสียกรุงครั้งที่ 2 (พ.ศ. 2310) วัดแห่งนี้เชื่อว่าเป็นจุดรวมพลสำคัญของพระองค์และเป็นสถานที่ที่ทรงใช้ในการประกอบพิธีกรรมทางศาสนา และเคยเป็นสถานที่ทำพิธีถือน้ำพิพัฒน์สัตยาของข้าราชการตั้งแต่สมัยนั้น

• สมัยรัชกาลที่ 3: การสร้างวัดมาแล้วเสร็จสมบูรณ์ในสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 3) เมื่อครั้งที่เจ้าพระยาบดินทร์เดชา (สิงห์ สิงหเสนี) เป็นแม่ทัพมาตั้งมั่นเตรียมรับศึกญวน ในปี พ.ศ. 2377 โดยพงศาวดารบางฉบับระบุว่ามีการสร้างวัดโยธานิมิตที่จังหวัดจันทบุรีพร้อมกับการสร้างเมืองจันทบุรีใหม่ ซึ่งชื่อวัดโยธานิมิตในจันทบุรีและตราดต่างก็พ้องกัน
สถาปัตยกรรมและสิ่งสำคัญภายในวัด:

• วิหารโยธานิมิต (พระอุโบสถเก่า): ปัจจุบันวิหารโยธานิมิตหรือที่เรียกกันว่า "พระอุโบสถเก่า" มีลักษณะการก่อสร้างเป็นศิลปะแบบอยุธยาก่อนเสียกรุงครั้งที่ 2 ภายในวิหารมีภาพจิตรกรรมฝาผนังเล่าเรื่อง "พระเวสสันดรชาดก" ที่มีความงดงาม ปัจจุบันวิหารนี้ใช้เป็นที่เก็บโบราณวัตถุสำคัญ อาทิ รอยพระพุทธบาท และตู้ลายรดน้ำ

• พระอุโบสถหลังใหม่: เป็นสถานที่ที่ใช้ประกอบพิธีสงฆ์ในปัจจุบัน ภายในมีภาพจิตรกรรมฝาผนังที่สวยงามบอกเล่าเรื่องราวเกี่ยวกับพุทธประวัติ และเป็นที่ประดิษฐานพระประธานปางมารวิชัยที่มีลักษณะงดงามมาก

• อนุสาวรีย์สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช: ภายในวัดมีอนุสาวรีย์รูปปั้นสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชทรงม้า มือขวาชูดาบ และใกล้กันยังมีศาลพระเจ้าตากอยู่กลางน้ำ ซึ่งเป็นที่เคารพสักการะของประชาชน

• สิ่งปลูกสร้างอื่นๆ: นอกจากนี้ยังมีพระเจดีย์ สวนไทร และอุทยานการศึกษาภายในบริเวณวัด

ชื่อ "วัดโบสถ์":
วัดโยธานิมิตเป็นที่นิยมเรียกกันทั่วไปว่า "วัดโบสถ์" เนื่องจากมีพระอุโบสถที่สวยงามและเป็นที่เล่าลือ

ความสำคัญในปัจจุบัน:
วัดโยธานิมิตเป็นวัดหลวงแห่งแรกในจังหวัดตราด และยังคงเป็นศูนย์รวมจิตใจของชาวตราด เป็นสถานที่ท่องเที่ยวทางประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมที่สำคัญ ซึ่งยังคงมีโบราณวัตถุและศิลปะอันทรงคุณค่าให้ได้ศึกษาและเยี่ยมชม

จะเห็นได้ว่าวัดโยธานิมิต (วัดโบสถ์) จ.ตราด มีความสำคัญทั้งในด้านประวัติศาสตร์ สถาปัตยกรรม และศาสนา เป็นมรดกทางวัฒนธรรมที่ควรค่าแก่การอนุรักษ์และเยี่ยมชม.

• อนุสาวรีย์สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช: ภายในวัดมีอนุสาวรีย์รูปปั้นสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชทรงม้า มือขวาชูดาบ และใกล้กันยังมีศาลพระเจ้าตากอยู่กลางน้ำ ซึ่งเป็นที่เคารพสักการะของประชาชน


• วิหารโยธานิมิต (พระอุโบสถเก่า): ปัจจุบันวิหารโยธานิมิตหรือที่เรียกกันว่า "พระอุโบสถเก่า" มีลักษณะการก่อสร้างเป็นศิลปะแบบอยุธยาก่อนเสียกรุงครั้งที่ 2 ภายในวิหารมีภาพจิตรกรรมฝาผนังเล่าเรื่อง "พระเวสสันดรชาดก" ที่มีความงดงาม ปัจจุบันวิหารนี้ใช้เป็นที่เก็บโบราณวัตถุสำคัญ อาทิ รอยพระพุทธบาท และตู้ลายรดน้ำ


• พระอุโบสถหลังใหม่: เป็นสถานที่ที่ใช้ประกอบพิธีสงฆ์ในปัจจุบัน ภายในมีภาพจิตรกรรมฝาผนังที่สวยงามบอกเล่าเรื่องราวเกี่ยวกับพุทธประวัติ และเป็นที่ประดิษฐานพระประธานปางมารวิชัยที่มีลักษณะงดงามมาก


• พระประธานปางมารวิชัย ในพระอุโบสถ