วัดหนองโว้ง สุโขทัย
พระอารามหลวง ชั้นตรี
สังกัดคณะสงฆ์ : มหานิกาย
วันตั้งวัด : พ.ศ. 2242
วันรับวิสุงคามสีมา : 31/3/2552
วัดหนองโว้ง ตั้งอยู่ที่ตำบลเมืองบางยม อำเภอสวรรคโลก จังหวัดสุโขทัย สร้างขึ้นเป็นวัดตั้งแต่ พ.ศ. 2242 เดิมมีชื่อเรียกว่า วัดหนองโอ่ง
เหตุผลที่เปลี่ยนชื่อเป็นวัดหนองโว้ง:
ในสมัยโบราณ ด้านหน้าวัดหันเข้าหาแม่น้ำยม ชาวมอญที่มีอาชีพขายเครื่องปั้นดินเผาได้มาจอดเรือพักอาศัยบริเวณวัดและนำโอ่งมาขายจำนวนมาก ชาวบ้านจึงเรียกว่า "วัดหนองโอ่ง" ต่อมา แม่น้ำยมได้กัดเซาะตลิ่งพังเป็นรูปเว้าโค้ง ซึ่งภาษาพื้นบ้านเรียกว่า "โว้ง" ชาวบ้านจึงเรียกชื่อวัดใหม่ว่า "วัดหนองโว้ง"
พัฒนาการและความสำคัญ:
• พ.ศ. 2399: ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมา
• พ.ศ. 2456: มีการค้นพบพระพุทธรูปเก่าแก่หลายองค์บริเวณซากอุโบสถหลังเก่าของวัดปากน้ำ อำเภอสวรรคโลก พระอุปัชฌาย์พุก (เจ้าอาวาสในขณะนั้น) และชาวบ้านวัดหนองโว้งจึงไปขออัญเชิญมาประดิษฐานที่วัดหนองโว้ง ได้มา 2 องค์ คือ หลวงพ่อสองพี่น้อง เป็นพระพุทธรูปสำริด ปางมารวิชัย ศิลปะสุโขทัย มีขนาดหน้าตักกว้าง 39 นิ้ว และ 31 นิ้ว ตามลำดับ ที่ฐานขององค์เล็กมีจารึกอักษรสมัยสุโขทัย เชื่อกันว่าหลวงพ่อสองพี่น้องมีบารมีด้านความแคล้วคลาดปลอดภัยและการตามหาของหาย
• พ.ศ. 2470: สร้างวิหารหลวงพ่อสองพี่น้อง โดยหม่อมเจ้าอัศนฟ้องฟ้า เทวกุล ประทานอุปถัมภ์ ภายในมีจิตรกรรมฝาผนังเรื่องพุทธประวัติและพระเจ้าสิบชาติ ฝีมือช่างท้องถิ่นที่งดงาม แสดงภาพวิถีชีวิตของชาวสุโขทัย เช่น การแสดงหุ่นกระบอก
• วันที่ 22 มีนาคม พ.ศ. 2536: ได้รับการสถาปนาขึ้นเป็น พระอารามหลวงชั้นตรี ชนิดสามัญ
ด้านการศึกษา ทางวัดได้เปิดสอนพระปริยัติธรรมทั้งแผนกธรรมและแผนกบาลี
วัดหนองโว้งจึงเป็นวัดที่มีประวัติความเป็นมายาวนาน มีความสำคัญต่อชุมชนเมืองบางยมและเป็นที่ประดิษฐานของพระพุทธรูปสำคัญคู่บ้านคู่เมืองอย่างหลวงพ่อสองพี่น้อง รวมถึงมีงานประเพณีและกิจกรรมทางศาสนาที่สำคัญสืบเนื่องมาจนถึงปัจจุบัน
- สิ่งสำคัญคู่วัด -
• พระพุทธรูปหลวงพ่อสองพี่น้อง •
วัดหนองโว้งมีปูชนียวัตถุที่สำคัญ คือ พระพุทธรูปหลวงพ่อสองพี่น้อง เป็นพระพุทธรูปสมัยสุโขทัย ปางมารวิชัย 2 องค์ เนื้อทองสำริด ขนาดหน้าตักกว้าง 39 นิ้ว และ 31.9 นิ้ว ตามลำดับ พบเมื่อ พ.ศ. 2456 โดยชาวบ้านหนองโว้งได้บุกถางป่าบริเวณบ้านปากน้ำซึ่งอยู่ห่างจากบ้านหนองโว้งประมาณ 4 กิโลเมตร พบซากอุโบสถเก่าซึ่งหักพังเป็นเนินดินสูง ลักษณะคล้ายจอมปลวก มีต้นไม้และเถาวัลย์ปกคลุมหนาแน่น เมื่อขุดดินจึงพบพระพุทธรูปจำนวน 4 องค์ องค์ใหญ่ 2 องค์ และองค์เล็ก 2 องค์ ชาวบ้านได้มอบให้พระอุปัชฌาย์พุกเจ้าอาวาสวัดหนองโว้งสมัยนั้น 2 องค์ ส่วนอีก 2 องค์ ได้อัญเชิญไปประดิษฐานไว้ที่วัดปากน้ำ หลวงพ่อสองพี่น้องนั้นแต่เดิมได้อัญเชิญพระพุทธรูปที่ได้มาประดิษฐานไว้ที่มณฑปเนื่องจากยังมิได้ก่อสร้างวิหาร ต่อมาจึงได้สร้างวิหารเมื่อ พ.ศ. 2472 เพื่อประดิษฐาน ทุกปีจะมีงานฉลองพระพุทธรูป โดยกำหนด ขึ้น 12 ค่ำ ถึง 15 ค่ำและแรม 1 ค่ำ เดือนสามของทุกปี
เขาพระฉาย
พระอุโบสถจตุรมุข พระวิหาร
พระพุทธรูปปางมารวิชัยขนาดใหญ่
วัดหนองโว้ง