ยตฺถ เวรี นิวีสติ น วเส ตตฺถ ปณฺฑิโต ไพรีอยู่ในที่ใด บัณฑิตไม่อยู่ที่นั้น


พุทธศาสนสุภาษิต
/สัตตกนิบาตชาดก/

๏ พุทธสุภาษิต: ยตฺถ เวรี นิวีสติ น วเส ตตฺถ ปณฺฑิโต

คำอ่าน: ยัด-ถะ เว-รี นิ-วี-สะ-ติ นะ วะ-เส ตัด-ถะ ปัน-ดิ-โต

คำแปล: ไพรีอยู่ในที่ใด บัณฑิตไม่อยู่ที่นั้น

คำอธิบาย:
พุทธสุภาษิตบทนี้สอนให้บัณฑิตหรือผู้มีปัญญาไม่ควรอยู่อาศัยในสถานที่ที่มีศัตรูอาศัยอยู่ด้วย เหตุผลก็คือ การอยู่ร่วมกับศัตรูย่อมนำมาซึ่งความไม่สบายใจ ความหวาดระแวง และอาจนำไปสู่อันตรายต่างๆ ได้ แม้ว่าบัณฑิตนั้นจะเป็นผู้มีคุณธรรมหรือมีความสามารถในการเอาตัวรอดเพียงใด การหลีกเลี่ยงสถานการณ์ที่อาจก่อให้เกิดปัญหาจึงเป็นสิ่งที่ควรทำ

ในบริบทที่กว้างขึ้น คำว่า "เวรี" หรือศัตรู ไม่ได้หมายถึงเฉพาะบุคคลที่มีความมุ่งร้ายโดยตรงเท่านั้น แต่อาจหมายถึง:

• สภาพแวดล้อมที่ไม่เอื้ออำนวย: เช่น สถานที่ที่เต็มไปด้วยความขัดแย้ง ความวุ่นวาย หรืออบายมุขต่างๆ
• บุคคลที่มีทัศนคติเป็นลบ: ผู้ที่คอยสร้างความเดือดร้อน รบกวน หรือบั่นทอนจิตใจ
• กิเลสภายในตนเอง: เช่น ความโลภ ความโกรธ ความหลง ซึ่งเป็นเหมือนศัตรูที่คอยกัดกร่อนจิตใจ

ดังนั้น การ "ไม่พึงอยู่" ในที่นี้จึงหมายถึง การหลีกเลี่ยง การถอยห่าง หรือการไม่เข้าไปเกี่ยวข้องกับสิ่งเหล่านั้น เพื่อรักษาความสงบสุขและความเจริญก้าวหน้าของตนเอง

สรุป:

พุทธสุภาษิต "ยตฺถ เวรี นิวีสติ น วเส ตตฺถ ปณฺฑิโต" สอนว่า บัณฑิตไม่ควรอยู่ในสถานที่ที่มีศัตรูอาศัยอยู่ เพราะการอยู่ร่วมกับศัตรูย่อมนำมาซึ่งความทุกข์และความเดือดร้อน การหลีกเลี่ยงสถานการณ์ที่อาจก่อให้เกิดปัญหาจึงเป็นทางเลือกที่ฉลาดกว่า เพื่อรักษาความสงบสุขและป้องกันอันตรายทั้งปวง ๛