น ปาปชนสํเสวี อจฺจนฺตํ สุขเมธติ คนไม่ส้องเสพบาปชน ย่อมได้สุขเหลือล้น

พุทธศาสนสุภาษิต
/สัตตกนิบาตชาดก/

๏ พุทธสุภาษิต: น ปาปชนสํเสวี อจฺจนฺตํ สุขเมธติ

พุทธสุภาษิตบทนี้มาจากพระไตรปิฎก ขุททกนิกาย ธรรมบท หมวดปาปวรรค (ว่าด้วยเรื่องบาป) มีความหมายโดยตรงว่า "ผู้ไม่คบคนพาล ย่อมได้รับความสุขอย่างยิ่ง" หรืออาจแปลให้เข้าใจง่ายขึ้นได้ว่า "การไม่เข้าไปเกี่ยวข้องกับคนที่ไม่ดี ย่อมนำมาซึ่งความสุขที่ยิ่งใหญ่"

เรามาพิจารณาคำศัพท์แต่ละคำเพื่อให้เห็นภาพชัดเจนยิ่งขึ้น:

• น (นะ): ไม่
• ปาปชน (ปาปะ-ชะ-นะ): คนชั่ว, คนพาล, คนไม่ดี (มาจากคำว่า "ปาป" แปลว่า บาป, ความชั่ว และ "ชน" แปลว่า คน)
• สํเสวี (สัง-เส-วี): คบหา, ส้องเสพ, เสพคุ้น, เข้าไปเกี่ยวข้องอย่างใกล้ชิด
• อจฺจนฺตํ (อัจ-จัน-ตัง): อย่างยิ่ง, เหลือล้น, มาก
• สุขํ (สุ-ขัง): ความสุข, ความสบายใจ
• เอธติ (เอ-ธะ-ติ): เจริญ, งอกงาม, เพิ่มพูน, ได้รับ

เมื่อนำคำศัพท์เหล่านี้มารวมกัน จึงได้ความหมายที่เน้นย้ำถึงผลของการหลีกเลี่ยงการคบหาสมาคมกับคนพาลว่าจะนำมาซึ่งความสุขที่ทวีคูณ

อธิบายเพิ่มเติม:

เหตุใดการไม่คบคนพาลจึงนำมาซึ่งความสุขอย่างยิ่ง? มีหลายเหตุผลที่สนับสนุนความหมายของพุทธสุภาษิตบทนี้:

• หลีกเลี่ยงการกระทำที่ไม่ดี: คนพาลมักมีพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม เช่น การพูดจาหยาบคาย ยุยงให้เกิดความแตกแยก คิดร้ายต่อผู้อื่น หรือกระทำการทุจริต เมื่อเราเข้าไปคลุกคลีกับคนเหล่านี้ ย่อมมีโอกาสสูงที่เราจะได้รับอิทธิพลที่ไม่ดี หรืออาจถูกชักจูงให้กระทำสิ่งที่ไม่ถูกต้องตามไปด้วย ซึ่งท้ายที่สุดจะนำมาซึ่งความเดือดร้อนและความไม่สบายใจ

• รักษาจิตใจให้ผ่องใส: การอยู่ใกล้ชิดกับคนพาลอาจทำให้จิตใจของเราเศร้าหมอง ขุ่นเคือง หรือเกิดความเครียดได้ พฤติกรรมที่ไม่ดีของพวกเขาอาจเป็นเหตุให้เราต้องวิตกกังวล หรือต้องเข้าไปแก้ไขปัญหาที่พวกเขาเป็นผู้ก่อขึ้น การหลีกเลี่ยงคนพาลจึงช่วยรักษาความสงบและความผ่องใสของจิตใจ

• ส่งเสริมการกระทำที่ดี: เมื่อเราไม่เสียเวลากับการคบหาสมาคมกับคนพาล เราจะมีเวลาและพลังงานมากขึ้นในการคบหากับกัลยาณมิตร หรือคนดี ที่จะนำพาเราไปในทางที่ถูกต้อง ส่งเสริมให้เราทำความดี และพัฒนาตนเอง ซึ่งเป็นบ่อเกิดแห่งความสุขที่แท้จริง

• ป้องกันภัยอันตราย: คนพาลบางครั้งอาจมีพฤติกรรมที่นำมาซึ่งภัยอันตรายต่อตนเองและผู้อื่น การเข้าไปเกี่ยวข้องกับพวกเขาอาจทำให้เราพลอยได้รับความเดือดร้อนไปด้วย การหลีกเลี่ยงจึงเป็นการป้องกันตนเองจากอันตรายที่อาจเกิดขึ้น

• สร้างสภาพแวดล้อมที่ดี: การไม่สนับสนุนหรือให้ท้ายคนพาล เป็นการช่วยสร้างสังคมและสภาพแวดล้อมที่ดีขึ้น เมื่อคนไม่ดีไม่ได้รับการยอมรับหรือการสนับสนุน พวกเขาก็อาจมีโอกาสปรับปรุงตนเอง หรืออย่างน้อยก็ไม่สามารถแผ่ขยายอิทธิพลที่ไม่ดีออกไปได้มากนัก

สรุป:

พุทธสุภาษิต "น ปาปชนสํเสวี อจฺจนฺตํ สุขเมธติ" สอนให้เราเห็นถึงความสำคัญของการเลือกคบคน การหลีกเลี่ยงการเข้าไปเกี่ยวข้องกับคนพาล หรือคนที่ไม่ดี จะนำมาซึ่งความสุขที่ยิ่งใหญ่ เพราะเป็นการตัดวงจรของความทุกข์ ความเดือดร้อน และปัญหาต่างๆ ที่อาจเกิดขึ้นจากการคบคนไม่ดี การอยู่ห่างจากคนพาลเป็นการรักษาจิตใจให้สงบ ปลอดภัยจากอิทธิพลที่ไม่ดี และเปิดโอกาสให้เราได้พบพากับกัลยาณมิตรที่จะนำทางไปสู่ความสุขและความเจริญที่แท้จริง ๛