อย่างสี่องค์ที่ขึ้นไปอยู่บนผาชัน
ตัดไม้พะองเป็นไม้ต่อๆกันขึ้นไป แล้วก็ไปนั่งสมาธิอยู่ที่ผาชัน
แล้วก็ใช้เท้าถีบไม้พะองนั้นทิ้งก็เป็นอันว่า ลงไม่ได้
องค์หนึ่งพอทำสมาธิไปได้ ๑ วันก็ได้สำเร็จ
แล้วก็ไปบิณฑบาตมาเลี้ยงสามองค์
สามองค์ก็บอกว่า ไม่ฉัน..ยอมตาย

พอถึงอีก ๗ วันองค์ที่สองก็ได้สำเร็จเป็นพระอนาคาฯ
เหาะไปบิณฑบาตเอามาเลี้ยงอีกสององค์
สององค์ก็บอกว่า ไม่ฉัน สององค์ก็ตายสมใจ
คือไม่ได้สำเร็จก็เลยตายอยู่บนภูเขานั่น

อีกองค์หนึ่งได้มาเป็น "กุมารกัสสป" *
แล้วปฏิบัติได้สำเร็จเป็นพระอรหันต์
องค์หนึ่งนั่นได้มาเกิดเป็น "พระหาหิยะ"**
แล้วปฏิบัติก็ได้สำเร็จเป็นพระอรหันต์ในชาติต่อมา

เราจะเห็นได้ว่า "การกระทำนั้นไม่เสียเปล่า"
ถึงแม้ท่านจะตายอยู่บนยอดเขา
แต่ภายหลังท่านก็ได้มาสำเร็จเป็นพระอรหันต์ในชาติต่อมา
ด้วยเหตุอย่างนี้พวกเราท่านทั้งหลาย
ที่ได้พากันกระทำนี้ ย่อมจะต้องเป็นนิสัยเป็นปัจจัย
ให้แก่เราไปทุกภพทุกชาติไม่ว่าเราจะไปเกิดในที่ใด
สมาธินี่จะติดตามตัวเราไปทุกหนแห่ง

....

* พระกุมารกัสสปเถระ
เอตทัคคะในทางผู้แสดงธรรมได้วิจิตร

**พระพาหิยทารุจีริยเถระ
เอตทัคคะในทางผู้ตรัสรู้เร็ว


...

พระอาจารย์วิริยังค์ สิรินฺธโร
วัดธรรมมงคล เถาบุญญนนท์วิหาร
แขวงบางจาก เขตพระโขนง กรุงเทพฯ