"บางครั้งเราอาจรู้สึกว่า ปฏิบัติธรรมแล้วชีวิตมืดมนหนักหน่วงขึ้นกว่าเดิม แทนที่จะสดใสปลอดโปร่งยิ่งขึ้น ถ้าเป็นอย่างนั้นอาจเป็นสัญญาณเตือนว่าเรากำลังไปผิดทาง การปฏิบัติของเราถูกตัณหาครอบงำให้อยากได้ อยากมี อยากเป็น แสดงว่าถึงเวลาต้องปรับเปลี่ยนทัศนคติ ให้ความมุ่งมั่นจะปล่อยวางกิเลสทั้งปวงที่เหนี่ยวรั้งเราช่วยชำระล้างการดิ้นรนขวนขวายที่มีอัตตาตัวตนเป็นที่ตั้ง

ทว่า มีความมืดอีกลักษณะหนึ่ง นั่นคือ ความมืดที่เพิ่มขึ้นรายรอบตัวคนขุดอุโมงค์ลอดภูเขากิเลส ยิ่งขุดลึกเท่าใด แสงที่เคยพึ่งพาอาศัยกลับยิ่งริบหรี่ลงไปเรื่อยๆ ความลังเลสงสัยอาจผุดขึ้นมา ไม่รู้ว่าภูเขากว้างแค่ไหน และต้องขุดอีกเท่าใด

ครูบาอาจารย์สอนว่า “ต้องอดทน ขุดไปเรื่อยๆ ถ้าไม่ท้อเสียก่อน เราย่อมฝ่าฟันอุปสรรคไปจนได้ โพรงที่ขุดจะทะลุเป็นอุโมงค์ แล้วจะพบกับความสว่างไสวทุกๆ อย่าง ขอให้อดทนต่อไป”

ธรรมะคำสอน โดย พระอาจารย์ชยสาโร