อคฺคี ว ติณกฏฺฐสฺมึ โกโธ นรสฺส วฑฺฒติ : ความโกรธของคนย่อมเจริญขึ้น เหมือนไฟในหญ้าและไม้
อคฺคี ว ติณกฏฺฐสฺมึ โกโธ นรสฺส วฑฺฒติ : ความโกรธของคนย่อมเจริญขึ้น เหมือนไฟในหญ้าและไม้
พุทธศาสนสุภาษิต
/ทุกนิบาตชาดก/
คำอ่าน
อัก-คี วะ ติน-นะ-กัด-ถัด-สะ-มิง โก-โท นะ-รัด-สะ วัด-ทะ-ติ
คำอธิบาย
ประโยคนี้เป็นภาษาบาลีที่เปรียบเทียบ ความโกรธ (โกโธ) ของมนุษย์ (นรสฺส) ว่ามีการเจริญเติบโต (วฑฺฒติ) เหมือนกับ ไฟ (อตฺคี) ที่อยู่ใน หญ้าและไม้ (ติณกฏฺฐสฺมึ)
ความหมายโดยนัยคือ:
หญ้าและไม้ เป็นเชื้อเพลิงอย่างดีสำหรับไฟ ในทำนองเดียวกัน อารมณ์โกรธเมื่อเริ่มต้นอาจจะเล็กน้อย แต่หากไม่ได้รับการควบคุมและจัดการที่ดี ก็จะสามารถขยายตัวและลุกลามได้อย่างรวดเร็วและรุนแรง เหมือนไฟที่ได้เชื้อเพลิง
ไฟในหญ้าและไม้ สามารถเผาผลาญทุกสิ่งรอบข้างให้เสียหายได้ฉันใด ความโกรธที่เพิ่มพูนขึ้นก็สามารถทำลายความสัมพันธ์, สติปัญญา, และความสงบสุขในใจของบุคคลนั้นได้ฉันนั้น
การที่ไฟจะดับได้นั้นต้องอาศัยการไม่มีเชื้อเพลิง หรือการถูกดับด้วยน้ำ ในทำนองเดียวกัน ความโกรธก็เช่นกัน หากขาดการกระตุ้นหรือได้รับการระงับด้วยสติ ก็จะค่อยๆ สงบลงได้
สรุป
สุภาษิตนี้สอนว่า ความโกรธของคนเรานั้นมีลักษณะที่สามารถเจริญเติบโตและลุกลามได้อย่างรวดเร็วและรุนแรง เหมือนกับไฟที่ได้เชื้อเพลิงจากหญ้าและไม้ เมื่อความโกรธเกิดขึ้น แม้จะเริ่มต้นจากจุดเล็กๆ หากไม่มีการควบคุมหรือระงับไว้ มันก็จะเพิ่มพูนขึ้นเรื่อยๆ จนอาจสร้างความเสียหายร้ายแรงให้กับตนเองและผู้อื่นได้ ดังนั้น เราจึงควรตระหนักถึงธรรมชาติของความโกรธนี้ และพยายามจัดการกับมันด้วยสติปัญญา เพื่อป้องกันไม่ให้มันลุกลามจนยากที่จะควบคุม.
