พระพุทธรูปปางจงกรมแก้ว วัดพระปฐมเจดีย์ ราชวรมหาวิหาร จังหวัดนครปฐม พระพุทธรูปอยู่ในพระอิริยาบถยืน พระบาทขวาก้าวเหยียบพื้น ยกซ้นพระบาทซ้ายขึ้น ปลายพระบาทจรดพื้น พระหัตถ์ทั้งสองประสานกันอยู่ที่หน้าพระเพลา ( ตัก ) ทอดพระเนตรลงต่ำ

ความเป็นมาของปางจงกรมแก้ว

สัปดาห์ที่ ๓ หลังจากตรัสรู้ พระสัมมาสัมพุทธเจ้า ทรงเนรมิตที่จงกรมแก้วขึ้น ณ กึ่งกลางระหว่าง อนิมิสเจดีย์ กับ ต้นพระศรีมหาโพธิ์ แล้วเสด็จจงกรม ณ ที่นั้นเป็นเวลา ๗ วัน สถานที่นั้นได้นามว่า "รัตนจงกรมเจดีย์"