ถ้าเราเห็นว่าสิ่งใดจะทำให้จิตใจเราเศร้าหมองหรือยินดีในกิเลสมากขึ้น เราก็ควรเก็บหัวเก็บขาเข้าไปในกระดอง ไม่ให้มารมาทำลายเราได้ ยอมอยู่ในกระดองอย่างนั้นแหละ จนกว่ามารมันจะผ่านพ้นไป
คุณธรรมสำคัญมากข้อหนึ่งที่ท่านย้ำอยู่เสมอ คือเรื่องการสำรวมอินทรีย์ ท่านเปรียบเทียบเหมือนกับเต่า เมื่อมีอันตรายต่อชีวิตหรืออยู่ในที่ไม่ปลอดภัย เต่าจะหดเข้าไปอยู่ในกระดอง หดทั้งหัวทั้งขาเข้าไปข้างใน ศัตรูมากัดก็กัดไม่ได้ ในที่สุดศัตรูก็จะเบื่อ แล้วผละไปหากินที่อื่น เช่นเดียวกัน เวลาเราอยู่ในที่อันตราย เราก็ต้องรู้จักทำตัวให้เหมือนเต่าที่หดเข้าไปในกระดองบ้าง ตาเราถึงจะมีหน้าที่ดู แต่ก็ไม่จำเป็นว่าต้องดูทุกสิ่งทุกอย่างที่ขวางตา ท่านให้เลือกดูสิ่งที่จะทำให้จิตใจเราเยือกเย็น อย่าไปดูสิ่งที่จะทำให้จิตใจเร่าร้อน...
การปฏิบัติตามหลักอินทรียสังวร สิ่งที่สำคัญคือตากับหู หูนี่ไม่ต้องฟังทุกสิ่งทุกอย่าง เวลาใครพูดคุยนินทาคนอื่น เราก็ไม่จำเป็นต้องฟังก็ได้ ฟังแล้วมันเศร้าหมองนะ ยิ่งฟังแล้วนำไปเล่าให้คนอื่นฟังต่อ นี่ยิ่งเป็นบาปใหญ่ เราต้องถามตัวเองว่าเราฟังเพื่ออะไร อาจได้คำตอบว่าฟังเพราะสนุก แต่มันสนุกแบบไหนล่ะ มันสนุกแบบเศร้าหมองหรือมันสนุกแบบสะอาด ถ้าเราเห็นว่าสิ่งใดจะทำให้จิตใจเราเศร้าหมองหรือยินดีในกิเลสมากขึ้น เราก็ควรเก็บหัวเก็บขาเข้าไปในกระดอง ไม่ให้มารมาทำลายเราได้ ยอมอยู่ในกระดองอย่างนั้นแหละ จนกว่ามารมันจะผ่านพ้นไป
พระอาจารย์ชยสาโร
