คุณธรรมทั้งหลายทั้งปวงล้วนแต่เข้าไปอยู่ในกรอบของความไม่ประมาท
มีพุทธพจน์บทหนึ่งกล่าวถึงกุศลธรรมหรือคุณธรรมทั้งหลาย ท่านเปรียบเทียบกับรอยเท้าสัตว์ ท่านว่าในบรรดาสัตว์ทั้งหลายทั้งปวงที่อยู่ในป่า สัตว์ที่ใหญ่ที่สุดคือช้าง และรอยเท้าสัตว์ที่ใหญ่ที่สุดในป่าก็คือรอยเท้าของช้าง ท่านเปรียบรอยเท้าช้างนั้นกับความไม่ประมาท และคุณธรรมทั้งหลายทั้งปวงล้วนแต่เข้าไปอยู่ในกรอบของความไม่ประมาท เหมือนกับที่รอยเท้าของสัตว์อื่นๆ ทั้งหลายทั้งปวงสามารถทาบอยู่ในรอยเท้าช้างได้ พระพุทธองค์ทรงให้ความสำคัญกับความไม่ประมาทมาก คำว่าไม่ประมาทนั้นที่จริงตามรากศัพท์ มาทเหมือนคำว่ามาทะแปลว่าเมา ไม่ประมาทคือไม่เมา ไม่เมาก็คือมีสติ ความไม่ประมาทจึงหมายถึง การอยู่ด้วยสติ อยู่ด้วยความรู้ตัวทั่วพร้อม รู้ว่าตัวเองกำลังทำอะไร เพื่ออะไร ท่านว่าถ้าคนเราอยู่ด้วยความไม่ประมาทแล้ว กิเลสจะต้องลดน้อยลงไปเป็นธรรมดา กิเลสจะเพิ่มขึ้นไม่ได้ เพราะไม่มีช่องที่มันจะเข้าไปครอบงำจิตใจ ผู้ที่อยู่ด้วยความไม่ประมาท เหมือนอยู่ใกล้ชิดพระนิพพาน ย่อมมีแต่จะเจริญก้าวหน้าในธรรมยิ่งๆ ขึ้นไป
พระอาจารย์ชยสาโร