สวัสดีค่ะ

วันนี้มารู้จักองค์ธรรมที่เกิดร่วมกับจิตกันนะคะ

จิตเปรียบเสมือนคูหา ห้อง เรือน ถ้ำ ฯลฯ แม้กระทั่งเป็นรังของโรค (โรค ในที่นี้หมายถึง กิเลส
จิตมีหน้าที่ รู้อารมณ์ เป็น ๑ ในร้อยกว่าหน้าที่
แต่ที่สำคัญ คือธรรมที่ประกอบอยู่ในจิต เรียกว่า เจตสิก

เจตสิกคือธรรมชาติสิ่งหนึ่ง ซึ่งประกอบกับจิต และปรุงแต่งจิต ให้ประพฤติเป็นไปตามนั้น
อาการที่ประกอบกับจิตนั้น เรียกว่า "เจโตยุตฺตลกฺขณํ" คือมีสภาพที่ประกอบกับจิต บริบูรณ์ด้วยลักษณะ ๔ ประการคือ

๑. เอกุปฺปาท เกิดพร้อมกับจิต
๒. เอกนิโรธ ดับพร้อมกับจิต
๓. เอกาลมฺพณ มีอารมณ์เดียวกับจิต
๔. เอกวตฺถุก อาศัยวัตถุเดียวกับจิต

เจตสิกต้องอาศัยจิตจึงเกิดขึ้นได้ เกิดเองไม่ได้ ถ้าไม่มีจิตก็ไม่มีเจตสิกค่ะ

เจตสิกนี้แหล่ะเป็นตัวปรุงแต่งให้จิตประพฤติเป็นไปตามลักษณะของเจตสิกก็ตาม แต่ก็ต้องถือว่าจิตเป็นใหญ่ เป็นประธาน เพราะเจตสิกเป็นสิ่งที่ต้องอาศัยจิตเกิดค่ะ มี ๓ กลุ่ม คือ กลุ่มทั่วไป กลุ่มอกุศล และกลุ่มกุศลหรือเจตสิกที่ดีงาม

วันนี้รู้จักสิ่งที่อยู่ในตนบ้างนะคะ ชัดส่ายออกนอกกาย นอกจิตมานาน เรียนรู้อะไรมามากมายแล้ว ลองหลุบตา (เหมือนตาพระพุทธรูป) มองภายในตนกันบ้างนะคะ

คิดดีก็เป็นเจตสิกที่ดี
พูดดีก็เป็นเจตสิกที่ดี
ทำดีก็เป็นเจตสิกที่ดี

คิดชั่วก็เป็นเจตสิกที่ชั่ว
พูดชั่วก็เป็นเจตสิกที่ชั่ว
ทำชั่วก็เป็นเจตสิกที่ชั่ว

ดีกับชั่ว ไม่เกิดพร้อมกันค่ะ ดังนั้น ชั่ว หรือ ดี เลือกได้ใช่ไหมคะ
ถามตนเองทุกขณะจิตว่า ขณะนี้ ชั่วหรือดี ไว้เสมอนะคะ แล้วจึงเลือก คิด พูด ทำค่ะ

นิษวัน วรานุสาสน์