มีชายสูงอายุคนหนึ่ง ฐานะร่ำรวยเป็นเศรษฐี มีลูกสาวอยู่สองคน พวกหนุ่ม ๆ ก็มุ่งหวังต่างปองจะเป็นลูกเขยเศรษฐีกันทั้งบาง แต่ก็ประสบความสำเร็จเพียงสองรายเท่านั้น เขยคนโต เป็นคนช่างเอาใจพ่อตาเก่ง มีศิลปะในทางคล้อยตาม จนทำให้พ่อตาออกจะเอียง ๆ โปรดอยู่ ส่วนเจ้าเขยคนเล็ก บวชนาน แก่วัด พูดน้อยมีความคิดอิสระ ใจเกลี้ยงเกลาอยู่เสมอ ไม่คล้อยตามใครง่าย ๆ มีคำพูดติดปากคำหนึ่งก็คือ ธรรมดา!

          วันหนึ่งว่างธุระ อยู่พร้อมหน้าพ่อตาลูกเขย พ่อตาคิดจะลองเชาวน์เจ้าเขยทั้งคู่ขึ้นมา ถามเจ้าเขยใหญ่ว่า "เอ็งรู้ไหม ไอ้ทิดใหญ่ว่าเพราะอะไรที่ทำให้เอ็งมาได้ลูกสาวข้า"
          "ก็เพราะบุญวาสนาที่เราทั้งคู่ได้สั่งสมกันมาแต่ปางก่อนซีครับชาตินี้ถึงได้เป็นคู่ครองกัน ถ้าคู่กันแล้วก็ไม่แคล้วกันเลย หากไม่ใช่คนที่เคย ก็ป่วยการชะเง้อคอคอย"
          "อีกอย่างก็ด้วยอำนาจเสน่ห์ของคุณพ่อ เพราะพ่อเป็นคนดีมีน้ำใจ ใคร ๆ ก็นับถือยกย่อง พวกหนุ่ม ๆ ต่างก็ใจจดใจจ่อที่จะได้พ่อ เป็นพ่อตาเหมือนใจจะขาดไปตาม ๆ กัน ฯลฯ" สารพันเหตุผล ล้วนแต่ไพเราะเหมาะใจพ่อตาทั้งนั้น ยิ่งชอบก็ยิ่งซัก ยิ่งซักเขยใหญ่ก็ยิ่งตอบแบบวัวพันหลักแว้งกลับมาเยินยอพ่อตาร่ำไป จนบางคำบางตอน พ่อตาก็ออกจะสงสัย เพราะความดีที่เขยใหญ่มัน ยกขึ้นมาพูดนั้นไม่มีอยู่ในตัวแกเลย..
          ฉะนั้นถึงจะรักก็ไม่ค่อยไว้วางในเพราะ..
          "รักตาลหลงหวานขึ้นปีนต้น ระวังตนตีนมือระมัดมั่น
          เหมือนคบคนคำหวานรำคาญครัน ถ้าพลั้งพลันจะเจ็บอกเหมือนตกตาล.."
          อันคนหลงหวานต้องตกต้นตาลตาย เพราะไม่ระมัดระวังเปรียบเหมือน คนหลงคำสอพลอยยอยกมักจะหมดตูดไม่รู้ตัวเศรษฐีคนนี้ ถึงจะบ้าอย่างไรก็ยังพอมีสติ ด้วยเกรงเจ็บอกเหมือนตกตาล.. จึงยังไม่ยอมให้คะแนนเสน่หาเจ้าเขยใหญ่อย่างหมดเนื้อหมดตัว.. แล้วแกก็หันมาถามเจ้าเขยเล็กบ้าง..
          "ไอ้ทิดเล็กล่ะ เอ็งรู้สึกอย่างไร ที่ได้ลูกสาวข้าเป็นเมีย..?"
          "ธรรมดาครับ" ลูกเขยเล็กตอบพ่อตา
          "ธรรมดาดายังไงว่ะ ?" พ่อตาถามซ้ำด้วยเสียงสะบัดอย่างแสดงชัดว่าไม่พอใจ
          "ประเวณีมีทั่วทุกตัวสัตว์ มิจำกัดเพศความตามวิสัย นาคมนุษย์ครุฑาสุราลัย สุดแต่ใจปรองดองจะครองกัน" มันตอบพ่อตาด้วยสำนวนพระอภัยมณี
          "คนก็ต้องมีผัวมีเมีย สัตว์มันยังมีคู่นี่ครับพ่อ ธรรมด๊า ธรรมดา!"
          แล้วที่เอ็งได้พ่อตาอย่างข้านี่ล่ะ เอ็งรู้สึกอย่างไร?" เค้นถามหวังจะกินลูกยอจากเขยเล็กบ้าง แต่..มันตอบว่า
          "ธรรมดา ครับพ่อ"
          "ธรรมดายังไงวะ?"
          "ก็ ส.บ.ม. เป็นธรรมดา ที่ได้เป็นลูกเขยเศรษฐี.. หนูตกถังข้าวสารก็ยินดีเป็นธรรมดาครับ"
          คำตอบของเขยเล็ก ทำเอาสะอึก ไม่ชอบใจเลย แต่เหตุผลของมันก็ง่ายเห็นชัด โกรธมันไม่ลงเหมือนกัน นี่ก็เหมือนเจ้าภาพฟังเทศน์ หากพระเทศน์พร่ำยกย่องเกียรติคุณของตนละก้อชื่นใจนักหนา ฟังไปยิ้มไป ถ้าไปเจอเอาพระที่แสดงแต่หลักธรรมล้วน ๆ เข้า ก็ไม่ค่อยชื่นใจ ถึงจุถูกหลักแต่ก็ไม่ถูกใจ ถูกธรรม แต่ก็ไม่ถูกอารมณ์แต่พิจารณาไปก็เห็นจริง ถึงจะไม่ชอบก็เกลียดไม่ลง

          อยู่มาวันหนึ่ง พ่อตาลูกเขยไปธุระทางเรือด้วยกัน พ่อตานั่งกลาง เขยใหญ่พายหัว เขยเล็กพายท้าย เรือแล่นตามลำคลองไปโดยลำดับ ไปพบปะเจอะเจออะไร ๆ ตามสภาพคลองในชนบทตอนหนึ่งเรือผ่านไปถึงกอไผ่ที่มันอยู่ริมฝั่ง พ่อตาเห็นหน่อไม้ ก็ถามเจ้าเขยใหญ่ว่า..
          "หน่อไม้ ทำไมถึงแทงดินขึ้นได้ว่ะ ไอ้ทิดใหญ่ ?"
          "ก็มันแข็งและแหลมนี่ครับพ่อ"
          ไอ้ทิดเล็กล่ะ?" แกหันมาถามเจ้าคนพายท้ายบ้าง
          "ธรรมดาครับพ่อ"
          "ธรรมดายังไง?"
          "ไม่จำเป็นต้องแหลมและแข็งหรอก ที่มันแทงดินขึ้นมาได้ก็เป็นธรรมดาของมัน ดูแต่เห็ดซีครับ มันแหลมและแข็งที่ไหน มันยังแทงดินโผล่ขึ้นมาได้ .." คำตอบของมันทำให้พ่อตาต้องนิ่ง จนกระทั่งไปพบเอาฝูงเป็นที่กำลังลอยน้ำอยู่ แกก็ถามเขยใหญ่ว่า..
          "ทำไมเป็ดมันถึงลอยน้ำได้..?"
          ก็มันมีขนนี่ครับพ่อ.." เขยใหญ่ตอบ
          "เออจริงของเอ็ง แล้วไอ้ทิดเล็กล่ะ?" แกหันไปถามคนท้าย
          "ธรรมดาครับพ่อ"
          "ธรรมดายังไง?"
          "ลูกมะพร้าวมันมีขนเมื่อไรล่ะ ทำไมมันลอยน้ำได้ มันเป็นธรรมดาของมันครับ..ถ้ามันจะลอยถึงไม่มีขนมันก็ลอย ธรรมดาครับ.." พ่อตาก็นิ่งอั้นไปอีก..ต่อมาก็ไปเจอห่าน ห่านมันตกใจเมื่อเรือแล่นเฉียดเข้าไป ก็ร้องเป๊ปป๊าปขึ้น..
          "ห่านทำไมจึงร้องดังวะไอ้ทิดใหญ่" แกถามอีก
          "ก็คอมันยาวนี่ครับพ่อ"
          "เออจริงของเอ็ง แล้วไอ้ทิดเล็กล่ะ?"
          "ธรรมดาครับ.. ดูแต่กบหรืออึ่งอ่างซี มันคอยาวเมื่อไร ยังร้องลั้นทุ่งไป.."
เสร็จธุระ ก็พากันกลับบ้าน จอดท่าแล้ว ก็ขึ้นเรือเดินขึ้นบ้าน พอถึงกระไดเรือน พ่อตาเหลียวมองเห็นหญ้ามันขึ้นรกอยู่ใกล้ตุ่มใส่น้ำล้างเท้า.. ก็ถามเขยใหญ่อีกว่า..
          "หญ้าทำไมมันจึงขึ้นรกตรงนี้
          "ก็มันถูกน้ำราดรดเปียกชุ่มอยู่เสมอนี่ครับ มันก็งามน่ะซี..!"
          จริง..แล้วไอ้ทิดเล็กล่ะ?" หันมาถามเขยเล็กบ้าง
          "ธรรมดาครับพ่อ.." มันยืนคำธรรมดาอยู่เช่นเดิม
"เอ..! ตลอดเวลามึงพูดแต่ธรรมดา ๆ แล้วเรื่องนี้มันธรรมดายังไงวะ ?" เริ่มโกรธ
          "มันงอกมันงามของมันเอง ถ้ามันจะไม่งอกไม่งามแล้ว ถึงจะถูกน้ำราดรดยังไงๆ มันก็ไม่งอกไม่งาม ดูแต่หัวพ่อซี เห็นรดน้ำอยู่วันละหลาย ๆ หน ไม่เห็นเส้นผมมันจะขึ้นนี่ มันธรรมดานะครับ"

          ได้ความว่า เรื่องนี้พ่อตาหัวล้าน เรื่องนี้จะเป็นอย่างไรต่อไป ท่านก็นึกวาดภาพเดาเหตุการณ์เอาเองก็แล้วกัน..

          การเห็นทุกสิ่งเป็นธรรมดาได้แล้ว จะช่วยให้ยุติ สงบเยือกเย็นมีเหตุผล แลไม่ต้องค้นคว้าหาสาเหตุให้มันปวดสมอง ไม่ต้องพูดมากพูดสั่น ๆ แต่ก็ตรงกับความจริง ถึงจะไม่ถูกอารมณ์คน แต่ก็ไม่มีใครจะค้านได้.. อย่างเจ้าเขยเล็ก แต่ก็ต้องถูกเกลียดชังหลีกไม่พ้น เพราะไปตอบย้อนรอยสอยประสาทกระทบหัวล้านของพ่อตาเข้า เหตุที่พูดไม่เข้าหู ก็ต้องถูกเกลียดชังเป็นธรรมดา

          ตกลงว่า การเข้าถึงธรรมดานี้ ทำให้จิตใจเป็นอิสระ ช่วยความรู้สึกได้มาก ไม่ต้องวุ่นวายหาเหตุให้มันยุ่งยากไปโดยใช่เหตุ