อดีตชาติมีจริงหรือเปล่า?ชาติหน้ามีจริงหรือเปล่า?

ถ้าผมเป็นเพื่อนสนิทกับคุณต้องตอบแบบนี้แน่เลย

"รู้แล้วยังมาถามอีก"

ตอบแบบสุภาพดีกว่า

จริงครับ

แต่อย่าอยากรู้ว่าอดีตชาติเป็นอะไรหรือใครนะครับ แต่พอจะคาดเดาได้คร่าวๆว่า มีนิสัยเป็นอย่างไร
คือ ดูตัวเราในชาตินี้ ตากระทบรูป จิตถูกปรุงแต่งไปทางไหน หูกระทบเสียงจิตถูกปรุงแต่งไปทางไหนฯ
ดูได้แบบคร่าวๆน่ะครับ ถ้าจะให้ละเอียดโอกาสตกเป็นเหยื่อของผู้ที่อ้างว่ามีตาทิพย์สูงมาก(อย่าอยากรู้เลยครับด้วยความเป็นห่วง) อนาคตชาติก็ ถ้ามีศีล๕ กุศลกรรมบถ10 ตามตำราว่าเป็นทางแห่งมนุษย์ภูมิ ฌาณก็พรหมภูมิ บาปอกุศลก็อบายภูมิ ไม่แน่นอนน่ะครับ ต่อให้คุณทำความดีมา 90 เปอร์เซ็นต์แห่งชีวิต ถ้าไม่ได้บรรลุมรรคผลปิดอบายไม่ได้แน่นอนหรอกครับ แต่ก็ต้องมีใช่มั๊ยครับเพราะคุณยังมีอาสวะกิเลสอยู่ ไม่งั้นใครตายปุ๊บก็เป็นนิพพานในพุทธศาสนาทันทีซึ่งไม่ง่ายเช่นนั้นครับและเป็นมิจฉาทิฏฐิ(ความเห็นผิด)ด้วย แต่อย่ามัวแต่สงสัยในเรื่องนี้นะครับตามตำราท่านว่าเป็นอกุศลอย่างกลาง คือ วิจิกิจฉานิวรณ์ ...โชคดีครับ


2.2 การจัดระดับของกิเลส
เกี่ยวกับการจัดระดับของกิเลสนั้น กิเลสทุกประเภทมีระดับขั้นของความเกิดขึ้นหรือมีความเป็นไปลดหลั่นกัน โดยจำแนกออกเป็น 3 ระดับ ดังนี้
2.2.1 กิเลสขั้นละเอียด
กิเลสขั้นละเอียด หมายถึงกิเลสระดับละเอียด เป็นกิเลสที่สะสมอยู่ในภวังคจิตหรือจิตไร้สำนึกหรือกิเลสที่นอนเนื่องแนบแน่นอยู่ภายในจิตใจจนอาจเกิดความรู้สึกว่าหมดกิเลส แต่หากมีเหตุปัจจัยบางอย่างมากระตุ้น กิเลสระดับนี้จะแสดงตัวทันทีเปรียบเหมือนตะกอนนอนนิ่งในน้ำจนน้ำดูใสสะอาด แต่เมื่อใด น้ำนั้นถูกรบกวน เมื่อนั้นตะกอนจะฟูฟุ้งขึ้นตามแรงกระทบที่น้ำทันที กิเลสขั้นนี้เรียกว่า “อนุสัยกิเลส”
น่าสังเกตว่า ชาวพุทธทั่วไปเข้าใจคำว่า “อนุสัย” นี้ หมายถึงกิเลสอย่างละเอียดเพียงเท่านั้น แต่ความจริง คำนี้มีความหมายในด้านดีและไม่ดี ดังข้อความที่ว่า “สัตว์เหล่าใด มีอาสยะชั่ว มีอนุสัยชั่ว มีจริตชั่ว มีอัชฌาสัยชั่ว มีธุลีคือกิเลสมาก มีอินทรีย์อ่อน สัตว์เหล่านั้นชื่อว่า มีอาการชั่ว สัตว์เหล่านั้นใด มีอาสยะดี มีอนุสัยดี มีจริตดี มีอัชฌาสัยดี มีธุลีคือกิเลสน้อย มีอินทรีย์แก่กล้า สัตว์เหล่านั้นชื่อว่า มีอาการดี” อย่างไรก็ตาม คัมภีร์อรรถกถาบางเล่มอธิบายว่าอนุสัยหมายถึงอกุศลธรรมที่ประกอบกับจิต ในนัยนี้พระอรรถกถาจารย์แสดงความหมายด้านไม่ดีของอนุสัยว่าเป็นเจตสิกธรรมฝ่ายอกุศลหรือเป็นกิเลสชนิดหนึ่ง
ส่วนอีกคำคือคำว่า “วาสนา” ซึ่งคนทั่วไปเข้าใจว่าเป็นสิ่งที่ดี เช่นประโยคว่า “คนนี้มีวาสนา จึงได้เกิดเป็นลูกคนรวย” หรือ ประโยคว่า “พี่คนจนทุนน้อยด้อยวาสนา แม่กานดาหน้ามนไม่สนใจ” แท้ที่จริง คำนี้หมายถึงพฤติกรรมบางอย่างที่บุคคลสั่งสมอบรมมาเป็นระยะเวลาอันยาวนานจนกลายเป็นบุคลิกภาพของแต่ละบุคคล เช่น การชอบแหงนหน้า การชอบเดินก้มหน้า วาสนาเป็นสิ่งที่ติดตัวบุคคลไปตลอดไม่สามารถขจัดให้หมดแม้จะหมดกิเลสแล้วก็ตาม มีเพียงพระพุทธเจ้าเท่านั้นที่ทรงทำลายกิเลสพร้อมวาสนาลงได้โดยเด็ดขาด ส่วนพฤติกรรมที่บุคคลแสดงออกมาเพราะถูกกระตุ้นจากกิเลสจนกลายเป็นบุคคลิกภาพอันโดดเด่น เช่น การชอบแต่งตัว ความมีนิสัยโกรธง่าย อาการลักษณะนี้เรียกว่า “จริต” เพราะเป็นพฤติกรรมที่บุคคลแสดงออกมาเป็นปกตินิสัยเฉพาะตัว
2.2.2 กิเลสขั้นกลาง
กิเลสขั้นกลาง หมายถึงกิเลสระดับกลาง เป็นกิเลสที่ทำให้จิตใจไม่สงบเพราะถูกอารมณ์อย่างใดอย่างหนึ่งเข้ามากระทบ ซึ่งเป็นวิวัฒนาการของอนุสัยกิเลสในจิตไร้สำนึกที่เปลี่ยนเป็นปริยุฏฐานกิเลสในวิถีจิต ตามทฤษฎีจิตวิเคราะห์กิเลสระดับนี้จะปรากฏขึ้นในระดับจิตสำนึกและจิตก่อนสำนึก กิเลสขั้นนี้เรียกว่า “ปริยุฏฐานกิเลส”
ความจริง ธรรมชาติเดิมของจิตมีลักษณะผุดผ่อง แต่ต้องเศร้าหมองเพราะกิเลสเป็นเหตุ ดังพุทธพจน์ว่า “ดูกรภิกษุทั้งหลาย จิตนี้ประภัสสรแต่จิตนั้นแลเศร้าหมองเพราะอุปกิเลสที่จรมา” พุทธพจน์บทนี้เป็นที่ถกเถียงกันในหมู่ผู้ศึกษาวิชาการทางด้านพุทธศาสนาพอสมควร เพราะตีความคำว่า “จิตประภัสสร” แตกต่างกัน ชาวพุทธจำนวนไม่น้อยเข้าใจว่าจิตประภัสสรหมายถึงธรรมชาติของจิตดั้งเดิมนั้นบริสุทธิ์ปราศจากกิเลสทั้งปวง หรืออาจเข้าใจว่าเป็นจิตบริสุทธิ์เพียงชั่วคราว แต่ต่อมาถูกกิเลสจรมาทำความเศร้าหมองให้เกิดขึ้น ดังนั้น การขจัดกิเลสให้หมดสิ้นจึงเป็นการทำให้จิตเข้าสู่ภาวะเดิมคือความบริสุทธิ์ ส่วนฝ่ายที่ไม่เห็นด้วยกับทัศนะดังกล่าวนี้ มีมุมมองคล้ายคลึงกัน กล่าวคือ บางคนมองว่าจิตประภัสสรหมายถึงภวังคจิต(จิตที่รักษาองค์ภพหรือวิบากจิตที่รักษาปัจจุบันขันธ์ให้ดำรงอยู่) จิตนี้มีลักษณะประภัสสร ซึ่งยังมีอนุสัยกิเลสนอนเนื่องอยู่ แต่ต้องเศร้าหมองเพราะกิเลสประเภทนิวรณ์จรมาเยี่ยมเยียน บางคนมองว่าธรรมชาติของจิตมีลักษณะผ่องใสไวต่อการรับรู้อารมณ์หรือบางคนมองว่าเป็นความผุดผ่องของจิตเกิดใหม่ แต่เนื้อหาของจิตนั้นยังอ่อนแออยู่จึงไม่อาจทัดทานอำนาจของกิเลสได้ เปรียบเหมือนความสะอาดทางร่างกายของเด็กอ่อน ซึ่งเด็กนั้นไม่อาจทำความสะอาดเองได้
ตามทัศนะทั้ง 2 ฝ่ายนี้ ทัศนะที่ 2 ดูเหมือนว่าจะมีเหตุผลมากกว่าทัศนะแรกเพราะถ้าจิตประภัสสรหมายถึงจิตที่บริสุทธิ์ปราศจากกิเลส การเวียนว่ายตายเกิดในสังสารวัฏจะไม่อาจเป็นไปได้ เพราะเหตุว่ากิเลสอันได้ชื่อว่าเป็นเชื้อแห่งการเวียนว่ายตายเกิดในวัฏสงสารสูญสิ้นแล้ว ยิ่งกว่านี้ ผู้บำเพ็ญเพียรจนสามารถละกิเลส ซึ่งเรียกว่า “อริยบุคคล” คงต้องกลับมาเป็น “ปุถุชน” ตามเดิม เมื่อเป็นเช่นนี้ คงไม่มีความจำเป็นอะไรที่จะต้องเพียรพยายามขจัดกิเลสให้หมดไปเพราะกิเลสกลับเกิดอีกเอาแน่ไม่ได้ ความจริง จิตประภัสสรน่าจะเป็นความผุดผ่องของจิตในระดับหนึ่ง แต่ยังไม่เข้าถึงภาวะของความบริสุทธ์บริบูรณ์หรือปราศจากกิเลสโดยสิ้นเชิง กรณีนี้เปรียบเหมือนน้ำในหนอง คลอง บึง หรือลำธารตามธรรมชาติ แม้น้ำนั้นจะดูใสสะอาดแค่ไหนก็ตาม แต่ความสกปรกหรือเชื้อโรคชนิดต่าง ๆ ยังคงอิงแอบอยู่ในน้ำไม่มากก็น้อย ลักษณะเช่นนี้เหมือนการแฝงตัวของอนุสัยกิเลสภายในภวังคจิต ส่วนการที่บุคคลปรารถนาจะดูเงาตนในน้ำ หากน้ำนั้นสงบนิ่งไม่มีสิ่งใดมาทำให้ขุ่นหรือให้กระเพื่อม เงาย่อมปรากฏชัดเจนที่สุด หากน้ำขุ่นหรือกระเพื่อมเพียงใด ความคมชัดของเงาจะเป็นไปเพียงนั้น กล่าวคือ น้ำที่ขุ่นหรือกระเพื่อมน้อย เงาย่อมปรากฏชัดเจนกว่าเงาในน้ำที่ขุ่นหรือกระเพื่อมมากกว่า แต่หากน้ำขุ่นหรือกระเพื่อมมากเกินไป บุคคลนั้นจะไม่สามารถมองเห็นเงาตนได้เลย ลักษณะเช่นนี้เป็นเหมือนความเป็นไปของอุปกิเลส โดยที่อุปกิเลสเป็นเหมือนสิ่งที่ทำให้น้ำขุ่นหรือให้กระเพื่อมเพราะทำให้จิตเศร้าหมอง ส่วนจิตเป็นเหมือนน้ำ หากอุปกิเลสมีมากจิตจะสงบยากและปัญญามีน้อย หากอุปกิเลสมีน้อย จิตจะสงบง่ายและปัญญามีมาก แต่หากอุปกิเลสมีมากเกินไป จิตจะหาความสงบและหาปัญญาได้ยากยิ่ง
2.2.3 กิเลสขั้นหยาบ
กิเลสขั้นหยาบ หมายถึงกิเลสระดับหยาบ เป็นกิเลสที่ไม่สามารถควบคุมจนเป็นเหตุให้เกิดการกระทำทุจริตทางกาย วาจา และใจ หรือเป็นปริยุฏฐานกิเลสที่วิวัฒนาการจนกลายมาเป็นวีติกกมกิเลส กิเลสขั้นนี้เรียกว่า “วีติกกมกิเลส”
บางคนมองว่า วีติกกมกิเลส คือโลภะที่กลายสภาพเป็นอภิชฌา (การเพ่งเล็งของเขา) ทำให้เกิดการล่วงละเมิดความผิดเกี่ยวกับทรัพย์สิน(อทินนาทาน)หรือล่วงละเมิดความผิดทางเพศ (กาเมสุมิจฉาจาร) โทสะกลายสภาพเป็นพยาบาท (ความอาฆาต) ทำให้เกิดการกระทำร้ายร่างกาย (ปาณาติบาต) โมหะกลายสภาพเป็นมิจฉาทิฏฐิ (ความเห็นผิด) ทำให้เกิดการกระทำความผิดในทุกกรณี อีกนัยหนึ่ง เป็นกิเลสที่ปรากฏออกมาทางกายวาจาจนทำให้ตนเองและสังคมเดือดร้อน
ความจริง กิเลส 3 ระดับนั้นคือวิวัฒนาการของกิเลสตามลำดับขั้น กล่าวคือ กิเลสขั้นที่ 1 ขยายตัวเป็นกิเลสขั้นที่ 2 และกิเลสขั้นที่ 2 ขยายตัวเป็นกิเลสขั้นที่ 3 ตามระดับความรุนแรงที่ต่างกัน หมายความว่า กิเลสขั้นละเอียดคือราคานุสัยยกฐานะขึ้นเป็นกิเลสขั้นกลางคือโลภะ ปฏิฆานุสัยยกฐานะขึ้นเป็นกิเลสขั้นกลางคือโทสะ อวิชชานุสัยยกฐานะขึ้นเป็นกิเลสขั้นกลางคือโมหะ กิเลสระขั้นกลางยกฐานะขึ้นเป็นกิเลสขั้นหยาบคือทุจริต 3 ประการ
สรุปว่า กิเลสจำแนกออกเป็น 3 ระดับ ได้แก่ กิเลสขั้นละเอียดคือโลภะ โทสะ โมหะ ขั้นละเอียด กิเลสขั้นกลางคือโลภะ โทสะ โมหะ ขั้นกลาง และกิเลสขั้นหยาบคือโลภะ โทสะ โมหะ ขั้นหยาบ


เรื่องของชาตินี้ชาติหน้านั้น ถ้าจะหาเหตุผลพิจารณาให้ละเอียดคงต้องดูในเรื่องของ จิต กิเลส และ สังสารวัฏ

ก๊อปปี้มาให้คุณได้เพียงส่วนเดียวเองครับ
จาก
โครงการธรรมศึกษาวิจัย
การศึกษาเรื่องของกิเลส จากพระไตรปิฎก อรรถกถา ฎีกาตลอดจนคัมภีร์ทางพระพุทธศาสนา
ของคุณ ธีรวัส บำเพ็ญบุญบารมี ผู้อำนวยการโครงการอนุรักษ์คัมภีร์
มหาบัณฑิตวิชา พุทธศาสน์ศึกษา
มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย

ต้องขออนุญาติท่านผู้ที่เป็นแหล่งข้อมูลในการค้นคว้าด้วยครับ

ขอบคุณครับ


เพราะผมยังมีกิเลสอยู่ที่ถามก็เพราะอย่างได้คำอธิบายให้พอกระจ่าง แต่ขอขอบคุณนะครับที่ยังอธิบายอย่างสุภาพ ผมก็ขออนุโมทนาด้วยใจจริง


วันนี้ก็คือพรุ่งนี้ของเมื่อวาน
ชาติหน้าเราอาจจะไม่ปักใจเชื่อสนิท
ว่ามันจะมีหรือไม่มี เหมือนกับวันพรุ่งนี้
เรามองไม่เห็น แต่ว่าวันพรุ่งนี้มันมี
มันมีให้เราเห็นอย่างสืบเนื่องกัน
วันนี้ก็คือพรุ่งนี้ของเมื่อวาน
ถ้าชาตินี้มันก็คือชาติหน้าของชาติก่อน...

คนไม่เชื่อ เรื่องชาตินี้ชาติหน้า มีสิทธิ์ที่จะทำไม่ดีได้ง่าย...
เพราะเขาจะไม่รับผิดชอบในสิ่งที่เขาทำไม่ดีลงไปครับ
เขาจะรับแต่ชอบ ไม่ยอมรับผิด

โปรดใช้ปัญญาพิจารณาดูเถิดครับ